วรนัติ วีระประดิษฐ์สิริบังอร พิบูลนิยมวรานันท์ บัวจีบกนกพร สุทธิสัณหกุลวิกุล วิสาลเสสถ์Woranut WeerapradistSiribang-on PibooniyomWaranun BuajeebKanokporn SuttisunhakulWikul Visalsethมหาวิทยาลัยมหิดล. คณะทันตแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล. ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ (ศจย.)กระทรวงสาธารณสุข. กรมอนามัย. กองทันตสาธารณสุข2020-12-302020-12-302563-12-302557วารสารสุขศึกษา. ปีที่ 37, ฉบับที่ 128 (ก.ค.- ธ.ค. 2557), 75-87https://repository.li.mahidol.ac.th/handle/20.500.14594/60646ยาสูบไร้ควัน เป็นผลิตภัณฑ์ยาสูบที่ปราศจากการเผาไหม้ ซึ่งมีการใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วโลกในต่างประเทศ จึงมีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับยาสูบไร้ควันอย่างกว้างขวาง สาหรับการศึกษาในครั้ง นี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาองค์ความรู้เกี่ยวกับยาสูบไร้ควันต่อสุขภาพ โดยรวบรวมจากตำราและวารสารวิชาการต่างประเทศระหว่างปี พ.ศ. 2519 ถึง พ.ศ. 2554 ได้จำแนกผลการศึกษาออกเป็น 4 ประเด็น ได้แก่ 1) สารเคมีที่เป็นส่วนประกอบในยาสูบไร้ควัน 2) ผลของยาสูบไร้ควันต่อสุขภาพ 3) ผลของยาสูบไร้ควันต่อสาธารณสุข และ 4) บทบาทของสาธารณสุขต่อยาสูบไร้ควัน ผลการศึกษา พบว่านิโคตินและสารก่อมะเร็งที่มีในยาสูบไร้ควันก่อให้เกิดโรคหลอดเลือดและหัวใจ รอยโรคในช่อง ปาก โรคเหงือกร่นและการสูญเสียการยึด แต่สาหรับโรคเหงือกอักเสบ โรคปริทันต์ โรคมะเร็งหลอด เอาหาร และมะเร็งตับอ่อน ยังมีหลักฐานที่ค่อนข้างจำกัดในการสนับสนุนถึงความสัมพันธ์ดังกล่าว จึงจำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมต่อไปSmokeless tobacco is tobacco products consumed by the oral or nasal without burning, those are used widely throughout the world. The purpose of this literature review was to study knowledge of effect of smokeless tobacco on health. The data were collected from text books and international journals from 1976 to 2011. The study can be categorized into four topics: 1) Component of Smokeless tobacco 2) Effect of Smokeless Tobacco on Health 3) Effect of Smokeless Tobacco on Public Health and 4) the role of health personnel in the operation of Smokeless Tobacco. In particular, the result of study found that smokeless tobacco is contributed to cardiovascular disease, oral disease, gingival recession and attachment loss. However, the linkages to some diseases such as oral cancer, periodontal disease, cancer of liver and esophageal cancer were limited of evidences. Further studies on the effects of smokeless tobacco on health are needed.thaมหาวิทยาลัยมหิดลยาสูบไร้ควันสุขภาพสาธารณสุขSmokeless tobaccoHealthPublic healthResearch Articleคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล