เพ็ญจันทร์ ประดับมุข เชอร์เรอร์ธรรมรัตน์ มะโรหบุตรณัฐณีย์ มีมนต์ปาจรีย์ สังคหะ2024-01-152024-01-15256125672561วิทยานิพนธ์ (ศศ.ม. (สังคมศาสตร์และสุขภาพ))--มหาวิทยาลัยมหิดล, 2561https://repository.li.mahidol.ac.th/handle/20.500.14594/92749สังคมศาสตร์และสุขภาพ (มหาวิทยาลัยมหิดล 2561)การแพทย์ทางเลือกเป็นปรากฏการณ์ด้านสุขภาพที่กำลังเป็นที่แพร่หลายและมีหลายรูปแบบซึ่งสะท้อนความต้องการด้านสุขภาพที่หลากหลาย ทั้งนี้เนื่องจากข้อจำกัดของระบบการแพทย์กระแสหลัก การศึกษานี้เป็นการ วิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตวิสัยและประสบการณ์ความเจ็บป่วย การแสวงหาการรักษาและการรับรู้ ผลการรักษาของการแพทย์กระแสหลักและวิธีอื่นๆ อีกทั้งการรับรู้ต่อคุณภาพการรักษาการแพทย์ทางเลือกสาขาผ่าตัดเทียมของผู้ป่วยโรคปวดเข่าเรื้อรัง โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ป่วยโรคปวดเข่าเรื้อรังจำนวน 15 ราย โดยการเลือกแบบเจาะจง พื้นที่ในการศึกษา เป็นคลินิกการแพทย์แผนไทยแห่งหนึ่งที่มีการรักษาด้วยการแพทย์ทางเลือกสาขาผ่าตัดเทียม กรุงเทพมหานคร วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า ผู้ป่วยโรคปวดเข่าเรื้อรังซึ่งเป็นชาย 5 คน และหญิง 10 คน อยู่ในวัยผู้ใหญ่อายุ 39 - 72 ปี มีอาการเจ็บป่วยด้วยโรคปวดเข่าเรื้อรังมานานมากกว่า 1 ปี 1) ผู้ป่วยโรคปวดเข่าเรื้อรังมีการให้ความหมายโรคตามมุมมองคือ เส้นเอ็นยึด เส้นตึง เข่าขัด โดยเชื่อว่าสาเหตุคือ ทำงานหนัก น้ำหนักตัวมาก โรคเวรโรคกรรม มีผลกระทบทางกาย จิต สังคม คือ งอ เหยียดเข่า และนั่งลำบาก มีความรู้สึกทรมาน หงุดหงิด รำคาญ เกรงสังคมจะตีตราเป็นคนป่วย 2) เมื่อเริ่มป่วยจะเยียวยาตนเองโดยการซื้อยากินเอง และเมื่อรุนแรงจะแสวงหาการรักษาวิธีทางหลัก หากผลการรักษาไม่ดีขึ้นหรือ แพทย์แนะนำให้ผ่าตัด จึงแสวงหาการรักษาในวิธีอื่นๆ คือไปหาหมอนวด หมอจีน หมอตอกเส้น ทั้งนี้ผู้ป่วยมีแนวคิดความเชื่อเรื่องการผ่าตัดคือ น่ากลัว มีผลข้างเคียง มีค่าใช้จ่ายสูง จึงมีการแสวงหาการรักษาวิธีต่างๆ ที่ตอบสนองต่ออาการเจ็บป่วยและสอดคล้องกับความคิดความเชื่อของตนเอง 3) ผู้ป่วยส่วนใหญ่แสวงหาการรักษาการแพทย์ทางเลือกสาขาผ่าตัดเทียม เพราะเป็นการรักษาที่ไม่ต้องผ่าตัด มีการรับรู้ข้อมูลโดยการบอกต่อ และมีการรับรู้ต่อคุณภาพการรักษาตามมุมมองของผู้ป่วยคือ รู้สึกเคลื่อนไหวเข่าดีขึ้นหลังการรักษา แต่ส่วนหนึ่งมีอาการเจ็บมากระหว่างการรักษา มีอาการหายช้าและไม่หายในกรณีผู้ป่วยที่มีปัญหาเรื่องความเสื่อมของกระดูกร่วมด้วย ส่วนหนึ่งพึงพอใจการไม่เรียกกำหนดค่ารักษาที่จ่ายเองโดยสมัครใจ และวิธีการรักษา ผู้ให้บริการ สถานที่บริการ จึงตัดสินใจเลือกรักษาการแพทย์ทางเลือกสาขาผ่าตัดเทียม ข้อเสนอแนะ บุคลากรทางการแพทย์ควรมีความเข้าใจมุมมองของผู้ป่วยและมีใช้การรักษาแบบองค์รวมร่วมด้วย ภาครัฐควรส่งเสริมให้มีการพัฒนาระบบบริการในด้านการแพทย์ทางเลือกให้มีมาตรฐานและความปลอดภัยต่อผู้ป่วย ควรมีการศึกษาวิจัยชิ้นอื่นที่อาจใช้แนวคิดทางมิติทางวิทยาศาสตร์และสังคมศาสตร์ในการศึกษา ประสิทธิผลของการแพทย์ทางเลือกในศาสตร์ต่าง ๆAs a health phenomenon, alternative medicine has become widespread and available in different patterns, which reflects various demands for health among people. Due to limitations in mainstream medical systems, this study was, therefore, conducted, based on qualitative research methodology, with the objectives to study chronic knee pain patients' subjectivity and illness experiences, their healthcare provision, their perceptions towards the treatment results from other medical methods, as well as their perceptions towards the treatment quality of alternative medicine of artificial operations. Data collection for this study involved in-depth interviews with 15 chronic knee pain patients, who were selected through a purposive sampling technique. The research was conducted at a Thai traditional medicine clinic in Bangkok, which provides medical treatments through artificial operations. The data received is analyzed using a text analysis technique. The study shows that 5 chronic knee pain patients are male, and 10 of them are female. They are aged between 39 - 72 years old, with experiences with the illness for more than 1 year. 1) Chronic knee pain patients gave a meaning to their illness based on their perspectives. For Instance, they perceive that their illness is related with strained tendons and sprains in knee joints. They believe that the illness results from working too much, being overweight, or having a relation with their past Karma. Their illness is observed to have physical, mental and social impacts on their life. 2) When patients were firstly diagnosed with the illness, they started treating themselves by buying medicine from drug stores. Once their illness intensified, they sought treatment through mainstream medical methods. But if the treatment results did not meet their satisfaction or when they were introduced by a doctor to operations, they would start seeking other medical methods such as traditional massage, Chinese medicine, and hammer massage. Based on their belief, they perceived that operations are scary, costly and coming with other side effects, which lead them to continue seeking other medical methods. 3) Most patients turn to alternative medicine of artificial operations because it involves no surgery. In terms of their perceptions, towards the treatment quality, they feel better at moving their knees after being treated. Some patients provided that they felt very painful during the treatment. Some other patients observed a slow or zero progress in the treatment results. Some patients feel satisfied with the fact that they are allowed to pay as much as they like for the medical expense. They are also satisfied with the provided treatment methods, customer service, and environment of the clinic. In terms of recommendations, it is necessary for medical personnel to understand patients' perspectives. Government Medical sector should consider promoting the development of alternative medical service system. Furthermore, it is also significant to apply scientific concepts and social science with studying the effectiveness of other medical methods in alternative medicine.ก-ฌ, 227 แผ่น : ภาพประกอบapplication/pdfthaผลงานนี้เป็นลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยมหิดล ขอสงวนไว้สำหรับเพื่อการศึกษาเท่านั้น ต้องอ้างอิงแหล่งที่มา ห้ามดัดแปลงเนื้อหา และห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าการแพทย์ทางเลือกข้อเข่า -- ศัลยกรรมผู้ป่วย -- การรักษาMaster Thesisมหาวิทยาลัยมหิดล