อรุณรัศมี บุนนาคAroonrasamee Bunnagพรรณรัตน์ แสงเพิ่มParnnarat Sangpermวีรยา จึงสมเจตไพศาลWeeraya Jungsomjatepaisalยุวดี พงษ์สาระนันทกุลYuwadee Pongsaranunthakulกาญจนา ครองธรรมชาติKanjana Krongthammachartมหาวิทยาลัยมหิดล. คณะพยาบาลศาสตร์2018-07-172018-07-172561-07-172556วารสารพยาบาลศาสตร์. ปีที่ 31 (ฉ. เพิ่มเติม 2), ฉบับที่ 4 (ต.ค.- ธ.ค. 2556), 67-76https://repository.li.mahidol.ac.th/handle/20.500.14594/19949วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของการจัดอาหารกลางวันในโรงเรียน ต่อร้อยละของน้ำหนักต่อส่วนสูง พฤติกรรมการรับประทานอาหาร ปริมาณพลังงานและสัดส่วนการกระจายพลังงานในวัยรุ่นที่มีภาวะน้ำหนักเกิน รูปแบบการวิจัย:เป็นการวิจัยเชิงกึ่งทดลอง (Quasi-experimental study) วิธีดําเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 ที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนในโรงเรียน 2 แห่งในเขตกรุงเทพมหานคร จํานวน 70 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 33 คน และกลุ่มควบคุม 37 คน กลุ่มทดลองรับประทานอาหารกลางวันจากร้านอาหารสุขภาพที่เข้าร่วมโครงการในวันจันทร์ถึงวันศุกร์ เป็นเวลา 12 สัปดาห์ และมีการสนทนากลุ่มกับผู้วิจัยทุก 4 สัปดาห์ เก็บข้อมูลทั้งสองกลุ่มก่อนและสิ้นสุดโครงการโดยการชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง ค่าร้อยละน้ำหนักต่อส่วนสูงพฤติกรรมการรับประทานอาหาร และการบันทึกอาหาร วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และ t-test ผลการวิจัย: ผลการทดสอบระหว่างกลุ่มด้วย independent t-test พบว่า กลุ่มทดลองมีค่าร้อยละของน้ำหนักต่อส่วนสูงลดลงมากกว่า และมีคะแนนพฤติกรรมการรับประทานอาหารเพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มควบคุม (p < .05) ในขณะที่ผลการทดสอบภายในกลุ่มด้วยสถิติ paired t-test พบว่า เมื่อสิ้นสุดโครงการ กลุ่มทดลองได้รับพลังงานจากคาร์โบไฮเดรทในสัดส่วนที่เพิ่มขึ้น แต่ได้รับพลังงานจากไขมันในสัดส่วนที่ลดลงอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ (p < .05) สรุปและข้อเสนอแนะ: การจัดเตรียมอาหารกลางวันที่เหมาะสมให้แก่วัยรุ่นที่มีภาวะน้ําหนักเกินเอื้อให้วัยรุ่นสามารถควบคุมน้ําหนักตัวได้ พยาบาลประจําโรงเรียนรวมทั้งผู้บริหารโรงเรียนจึงควรมีส่วนร่วมในการให้คําแนะนํา และสนับสนุนให้ร้านค้าในโรงเรียนจําหน่ายอาหารสุขภาพเพื่อเป็นทางเลือกให้กับวัยรุ่นที่มีปัญหาน้ำหนักเกินPurpose: To study the effect of a school lunch program on percentage of weight for height, eatingbehavior, calories intake and energy distribution in overweight adolescents.Design: Quasi – experimental study.Methods: Participants were 70 overweight adolescents studying in grade 7-9 in two public schoolsin Bangkok. They were 33 participants in the experimental group and 37 participants in the controlgroup. The experimental group was provided a 12-week healthy school lunch program from Monday to Friday. They also attend a focus group with the researcher every 4 weeks. Data regarding weight, height,percentage of weight for height, eating behavior, and food record were collected before and after theprogram. Data were analyzed using descriptive statistics and t-test.Main findings: In the between groups analysis using independent t-test, the experimental grouphad more decreased percentage of weight for height than the control group while had more increasedeating behavior score than the control group (p < .05). When comparing within group using pairedt-test, the experimental group received significantly increased energy distribution from carbohydrateand reduced energy distribution from fat after the program (p < .05).Conclusion and recommendations: An appropriate school lunch program provided to overweight adolescents can help them in controlling their weight while gaining optimal growth. Schoolnurse and also school board should play a role in giving advice to and supporting food vendors in schoolto provide more choices of healthy foods for overweight adolescentsthaมหาวิทยาลัยมหิดลอาหารกลางวันภาวะโภชนาการเด็กวัยรุ่นวารสารพยาบาลศาสตร์Journal of Nursing ScienceOpen Access articleArticleคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล