วิไลพร อรรคบุตรสุทธาสินีย์ จุ่นหัวโทนวาริยา บุญจันต๊ะมรกต อาบมณีอติพร อิงค์สาธิตปัณณวัฒน์ มงคลรัตนกูลWilaiporn AkkabutSutasiny JunhoatonWariya BoonchantaMorakot ArbmaneeAtiporn IngsathitPannawat Mongkolrattakulมหาวิทยาลัยมหิดล. คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี. ฝ่ายการพยาบาลมหาวิทยาลัยมหิดล. คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี. ภาควิชาระบาดวิทยาคลินิกและชีวสถิติรงพยาบาลพนัสนิคม. กลุ่มงานการแพทย์อายุรกรรม โ2022-07-222022-07-222565-07-222564รามาธิบดีเวชสาร. ปีที่ 44, ฉบับที่ 4 (ต.ค.-ธ.ค. 2564), 21-310125-3611 (Print)2651-0561 (Online)https://repository.li.mahidol.ac.th/handle/123456789/72222บทนำ: การเกิดตะคริวถือเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยในขณะฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม ส่งผลให้ผู้ป่วยเกิดความเจ็บปวดทรมาน วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดตะคริวระหว่างฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้าย วิธีการศึกษา: การศึกษาวิจัยเชิงพรรณนาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ในกลุ่มผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายระหว่างฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่หน่วยไตเทียม โรงพยาบาลรามาธิบดี ช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2563 โดยใช้แบบบันทึกการเกิดตะคริว ข้อมูลส่วนบุคคล และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดตะคริว จากนั้นวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและ Multiple logistic regression ผลการศึกษา: กลุ่มตัวอย่างจำนวน 44 คน อายุเฉลี่ย 63.3 ปี ได้รับการประเมินการเกิดตะคริวระหว่างฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมทั้งหมด 458 ครั้ง ภายใน 1 เดือน พบว่า เกิดตะคริว 45 ครั้ง (ร้อยละ 9.8) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดตะคริวระหว่างฟอกเลือด ได้แก่ น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น (≥ 3.5 กิโลกรัม) ในการฟอกเลือดแต่ละครั้ง (OR, 4.5; P < .001) เคยเกิดตะคริวก่อนมาฟอกเลือด (OR, 25.5; P < .001) และค่าไบคาร์บอเนตในเลือดสูง (OR, 5.6; P = .005) สรุป: ผู้ป่วยเกิดตะคริวระหว่างฟอกเลือดร้อยละ 9.8 น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นระหว่างการฟอกเลือดแต่ละครั้ง การเคยเกิดตะคริวก่อนมาฟอกเลือด และค่าไบคาร์บอเนตมีความสัมพันธ์กับการเกิดตะคริวระหว่างฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมBackground: Muscle cramps are a common complication during hemodialysis that can cause patients extremely painful. Objective: To determine factors related to muscle cramps during hemodialysis in patients with end-stage renal disease. Methods: A descriptive correlational study was conducted in end-stage renal disease patients undergoing hemodialysis at Hemodialysis Center, Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital between February and March 2020. Data collection instruments included muscle cramps report form, demographic questionnaire, and factors related to muscle cramps questionnaire. Data were analyzed using descriptive statistics and multiple logistic regression. Results: A total of 44 patients were recruited in the study. The mean age was 63.3 years. A total of 458 muscle cramps during hemodialysis assessments were recorded in the one month. The result showed that 45 muscle cramps (9.8%) occurred during hemodialysis. Factors significantly related to muscle cramps during hemodialysis included interdialytic weight gain (≥ 3.5 kilograms) (OR, 4.5; P < .001), experiencing cramps before hemodialysis (OR, 25.5; P < .001), and high serum bicarbonate concentration (OR, 5.6; P = .005). Conclusions: This study found that 9.8% of patients reported muscle cramps during hemodialysis. Interdialytic weight gain, having cramps before hemodialysis, and serum bicarbonate concentration were significantly related to muscle cramps during hemodialysis in patients with end-stage renal disease.thaมหาวิทยาลัยมหิดลตะคริวโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมMuscle crampsEnd-stage renal diseaseHemodialysisปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดตะคริวระหว่างฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายFactors Related to Muscle Cramps During Hemodialysis in End-Stage Renal Disease PatientsOriginal Articleฝ่ายการพยาบาล คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดลภาควิชาระบาดวิทยาคลินิกและชีวสถิติ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดลกลุ่มงานการแพทย์อายุรกรรม โรงพยาบาลพนัสนิคม