อุเทน ปานดีกุลภัสสร์ ลิ้มสมุทรเพชรUthen PandeeKullapat Limsamutphetมหาวิทยาลัยมหิดล. คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี. ภาควิชากุมารเวชศาสตร์2022-09-232022-09-232565-09-232558รามาธิบดีเวชสาร. ปีที่ 38, ฉบับที่ 3 (ก.ค.-ก.ย. 2558), 240-2420125-3611 (Print)2651-0561 (Online)https://repository.li.mahidol.ac.th/handle/20.500.14594/79643ปอดอักเสบ (Pneumonia) หมายถึง การอักเสบของถุงลมและหลอดลมฝอยส่วนเนื่องมาจากมีการติดเชื้อซึ่งอาจมาจากในกระแสเลือดหรือจากการหายใจ ทำให้เกิดการรั่วของพลาสมาและการทำงานของสารเพิ่มแรงตึงผิวลดลง ทำให้มีความบกพร่องของการแลกเปลี่ยนแก๊สในถุงลมปอด ปอดอักเสบเป็นสาเหตุอันดับหนึ่งของการเสียชีวิต จากการติดเชื้อในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปีทั่วโลกโดยส่วนใหญ่จะอยู่ในทวีปเอเชีย และแอฟริกา ดังนั้นการวินิจฉัยได้ตั้งแต่ช่วงแรกของโรคจึงมีความสำคัญ¹ ในการที่จะให้การรักษาเพื่อลดภาวะแทรกซ้อนและป้องกันการเสียชีวิตที่อาจเกิดตามมาได้ ผู้ป่วยที่มีภาวะปอดอักเสบ ส่วนใหญ่มีอาการไข้ ร่วมกับอาการทางระบบหายใจได้แก่ ไอ หายใจลำบาก หายใจเร็ว หรืออาจมาแสดงด้วยอาการปวดท้อง จากการที่มีน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอดจากการอักเสบของปอดกลีบขวาล่างและเกิด refer pain มาที่ส่วนบนของช่องท้อง² อาการหายใจเร็วที่บ่งชี้ถึงความสัมพันธ์ของโรคปอดอักเสบ ตามเกณฑ์อายุขององค์การอนามัยโลก มีดังนี้ - อายุน้อยกว่า 2 เดือน อัตราการหายใจมากกว่าหรือเท่ากับ 60 ครั้งต่อนาที - อายุ 2 เดือน -1 ปี อัตราการหายใจมากกว่าหรือเท่ากับ 50 ครั้งต่อนาที - อายุ 1-5 ปี อัตราการหายใจมากกว่าหรือเท่ากับ 40 ครั้งต่อนาที - อายุมากกว่า 5 ปี อัตราการหายใจมากกว่าหรือเท่ากับ 30 ครั้งต่อนาที ทั้งนี้ อาการและอาการแสดงดังกล่าวข้างต้นนั้น ไม่มีอาการหรืออาการแสดงใดเพียงอย่างเดียวที่จะสามารถทำนายการเกิดโรคปอดอักเสบได้อย่างแม่นยำ ปอดอักเสบซ่อนเร้น (Occult pneumonia) หมายถึง ภาวะปอดอักเสบที่ผู้ป่วยไม่มีอาการและอาการแสดงทางระบบหายใจ แต่ได้รับการวินิจฉัยจากภาพรังสีปอดที่ผิดปกติ จากการศึกษาแบบ retrospective study พบว่าสามารถพบภาวะปอดอักเสบซ่อนเร้นได้ 5.3% ในเด็กที่มาด้วยไข้แต่ไม่มีอาการแสดงทางระบบหายใจที่ผิดปกติ โดยพบว่าปัจจัยที่ช่วยบ่งชี้ถึงภาวะปอดอักเสบซ่อนเร้นประกอบด้วย ระยะเวลาของอาการไอ ระยะเวลาการมีไข้ และจำนวนการเพิ่มขึ้นของเม็ดเลือดขาวโดยเฉพาะมากกว่า 20,000 /mm3thaมหาวิทยาลัยมหิดลปอดอักเสบซ่อนเร้นในเด็กPediatric Occult PneumoniaCase Studyภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล