“ดิ่ง”: พิณดาระอาง (ปะหล่อง)

Abstract

บทความนี้เป็นการนำเสนอข้อมูลเบื้องต้น ในงานทางมานุษยวิทยาการดนตรี โดยศึกษา “ดิ่ง” เครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายของชาวดาระอาง (ปะหล่อง) ที่หมู่บ้านนอแล ตำบลม่อนปิ่น อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อศึกษาลักษณะทางกายภาพ ระบบเสียง ลักษณะการบรรเลง และบทเพลงของชาวดาระอาง ผลการศึกษาพบว่า “ดิ่ง” เป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องดีด มีลักษณะคล้ายพิณ 3 สาย มีส่วนประกอบ 4 ส่วน คือ 1.ตัวดิ่ง ประกอบด้วย หัวดิ่ง คอดิ่ง และลำตัว (กล่องเสียง) 2.หย่อง (วัสดุรองสาย) 3. ไม้ดีด และ 4.สายดิ่ง มีการตั้งเสียงตามลักษณะของบทเพลง ซึ่งบทเพลงของดาระอางพบว่ามี 2 ลักษณะคือ 1. เพลงที่มีโครงสร้างชัดเจน เป็นเพลงที่มีร้องประกอบ มีองค์ประกอบ 3 ส่วนคือ ส่วนนำ ส่วนทำนองหลัก และส่วนจบ โดยส่วนทำนองหลักถือเป็นส่วนสำคัญที่บ่งบอกถึงชื่อของเพลงนั้น 2. เพลงที่มีโครงสร้างยืดหยุ่น เป็นเพลงที่ไม่มีการร้องประกอบ เพลงมีโครงสร้างไม่ชัดเจน แต่มีวลีที่เกิดขึ้นบ่อยๆ ซึ่งบ่งบอกถึงชื่อของเพลงนั้น

This paper is a preliminary ethno-musicological study of the musical instrument called ding of the Dara-ang (Palaung) people. The data was collected at No Lae Village, Fang District, Chiang Mai Province, Thailand. The ding is a harp-like musical instrument with three strings. The study observes that the instrument comprises four physical parts, namely 1) body including a head, neck, and sound box; 2) bridge; 3) plectrum; and 4) strings. The sound set-up of the ding depends on the type of musical composition to be played. In general, Dara-ang musical composition can be categorised into two types. The first has a clear-cut structure, usually with lyrics. Its structure is composed of an opening, a main melody and a closing section. Most important of all, the main melody also suggests the title of the song. The second type is more flexible and does not contain any words. Despite a non-structured melody, there is always a frequent use of refrains which refer to the song’s title.