NA-Work Manual
Permanent URI for this collectionhttps://repository.li.mahidol.ac.th/handle/20.500.14594/60734
Browse
Recent Submissions
Item Metadata only คู่มือปฏิบัติงาน เรื่อง นวดเพื่อสุขภาพแบบทั่วไป (เชลยศักดิ์)(2567) ณัฐณิชา พึ่งสาระ; พิมพ์ชนก ศรศิริวัฒน์"การนวดไทย" ถือเป็นมรดกภูมิปัญญาที่เป็นศาสตร์และศิลป์ทางการแพทย์ดั้งเดิมเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพและเป็นการรักษาทางเลือกควบคู่ไปกับการดูแลสุขภาพตามแบบแผนตะวันตกสมัยใหม่ มีการใช้การนวดไทยในการดูแลสุขภาพในครัวเรือนและชุมชนทั่วทุกภาคของประเทศ การนวดไทยนอกจากจะได้รับความนิยมในประเทศไทยแล้ว ยูเนสโกยังได้ประกาศให้การนวดไทยเป็นมรดกโลกทางภูมิปัญญาอย่างเป็นทางการด้วย (กรมส่งเสริมวัฒนธรรม, 2562) จึงเป็นที่รู้จักของคนทั่วโลก นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติให้ความนิยม เดินทางมาใช้บริการจำนวนมาก กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกจึงร่วมพัฒนาองค์ความรู้ด้านการนวดไทยด้วยการขยายตลาดในต่างแดน ล่าสุดได้ขยายตลาดในสวิตเซอร์แลนด์ (กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก, 2559) ช่วยให้คนไทยประกอบอาชีพด้านการนวดไทยได้อย่างมีคุณภาพถูกต้องตามมาตรฐานในหลักวิชาการ ภายใต้ภูมิปัญญาอันเป็นเอกลักษณ์ของชาติไทย ส่งผลให้การนวดไทยเป็นที่ยอมรับและสร้างภาพลักษณ์ที่ดีต่อนานาประเทศ ในปัจจุบันประเทศไทยต้องเสียดุลการค้าอย่างมาก ต้องซื้อยาจากต่างประเทศด้วยเงินมหาศาลต่อปี การนวดถือเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยทำให้ประชาชนไม่ต้องพึ่งยาแผนปัจจุบันโดยไม่จำเป็น การนวดเพื่อสุขภาพเป็นการมุ่งเน้นด้านการส่งเสริมสุขภาพทั้งสุขภาพทางกายและจิตใจ ทำให้การไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงทั่วร่างกายได้ดีขึ้น เพิ่มการไหลเวียนของน้ำเหลือง ช่วยลดและระงับความเจ็บปวดได้ จะเห็นได้ว่า "การนวดไทย" ถึงแม้ว่าจะมีผลดีต่อสุขภาพหลายด้าน โดยเฉพาะการนวดทั้งตัวช่วยกระตุ้นระบบต่าง ๆ ของร่างกาย หลังจากการนวดเสร็จแล้วร่างกายจะรู้สึกสบายทั้งตัว ในระบบบริการสาธารณสุขจึงให้การยอมรับการนวดไทยเป็นวิธีการในการรักษาสุขภาพและผ่อนคลายที่ดีทางหนึ่ง (กรมส่งเสริมวัฒนธรรม, 2562) แต่ในปัจจุบันการนวดไทยมีการนวดที่หลากหลาย และมีการเรียนการสอนหลายสถาบัน กระทรวงสาธารณสุขได้แบ่งการนวดออกเป็น 2 สำนัก คือการนวดแบบราชสำนัก ผู้นวดจะใช้นิ้วมือและมือในการนวดเท่านั้น มักจะนวดให้กับเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ ผู้มียศฐาบรรดาศักดิ์ และการนวดแบบทั่วไป (เชลยศักดิ์) เป็นการนวดในระดับชาวบ้าน ผู้นวดสามารถใช้อวัยวะต่าง ๆ นอกเหนือจากนิ้วมือและมือในการนวดได้ เช่น ใช้ศอก เข่า และเท้า เป็นต้น และมีท่านวดที่ช่วยยืดเหยียดผ่อนคลายกล้ามเนื้อได้หลายท่า โดยการดัด การบิด การสับ การเหยียบ การตบ เป็นต้น ทำให้การนวดแบบทั่วไป (เชลยศักดิ์) ได้รับความนิยมจากชาวบ้านเป็นอย่างมาก เนื่องจากชาวบ้านมักทำงานหนัก มีอิริยาบถการทำงานที่ไม่ถูกต้อง จึงทำให้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ความเครียดจากการทำงาน ดังนั้น ผู้ปฏิบัติงานนวดจึงต้องใช้ความชำนาญเป็นอย่างมากในการปฏิบัติงานนวดแบบทั่วไป (เชลยศักดิ์) เพราะอาจก่อให้เกิดความบาดเจ็บและเป็นอันตรายแก่ผู้รับบริการ เช่น กระดูกแตกหัก ปริ ร้าว ข้อเคลื่อน เป็นต้น และผู้ปฏิบัติงานจำเป็นต้องมีความรู้เกี่ยวกับการนวด หลักพื้นฐานการนวด เทคนิคต่าง ๆ ในการนวด รวมถึงต้องทราบถึงข้อห้าม ข้อควรระวัง และหลักเกณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับการนวดอีกด้วย ดังนั้น ผู้จัดทำจึงมีความประสงค์จัดทำคู่มือปฏิบัติงานนวดเพื่อสุขภาพแบบทั่วไป (เชลยศักดิ์) ฉบับนี้ โดยอาศัยประสบการณ์ที่ได้ศึกษา รวบรวมความรู้จากตำรา เอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานสามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง และทราบถึงข้อห้าม ข้อควรระวัง ในการให้บริการนวด มุ่งเน้นความปลอดภัยเป็นหลักสำคัญ หากมีข้อบกพร่องประการใด ผู้จัดทำคู่มือฉบับนี้ยินดีน้อมรับเพื่อจะได้นำไปปรับปรุงแก้ไข ในครั้งต่อไปItem Metadata only คู่มือปฏิบัติงาน เรื่อง แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับการดูแลผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมตามกรรมวิธีการแพทย์แผนไทย(2567) ณัฐณิชา พึ่งสาระ; พิมพ์ชนก ศรศิริวัฒน์ในประเทศไทยปัญหาโรคกระดูกและข้อที่ไม่ได้เกิดจากการบาดเจ็บยังพบอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นโรคที่เกิดจากการเสื่อมสึกหรอของข้อต่อต่างๆ ของร่างกายภายหลังการใช้งานมานาน ภาวะข้อเสื่อมตามสภาพร่างกายนั้นจึงเกิดขึ้นกับทุกคนเมื่อมีอายุมากขึ้น สาเหตุมีได้หลายประการ เช่น ผลสะสมจากความเสื่อมและการใช้ข้อเข่าที่ไม่ถูกต้องตั้งแต่วัยหนุ่มสาว การที่มีน้ำหนักตัวมาก ทำให้เข่าต้องรับน้ำหนักที่เพิ่มขึ้นหลายเท่าตัวในทุกขณะที่ก้าวเดิน หรือเคยได้รับอุบัติเหตุบริเวณข้อเข่ามาก่อน บางรายเคยมีการอักเสบติดเชื้อ หรือเป็นโรคไขข้อบางชนิด เช่น โรครูมาตอยด์ โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นโรคเรื้อรังในระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ เกิดจากแรงกระแทกที่ผิดปกติที่กระทำต่อกระดูกอ่อนบริเวณ ผิวข้อ ถือเป็นปัญหาสุขภาพใกล้ตัวที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดแตกต่างกันออกไป สถิติการเกิดโรคมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ก่อให้เกิดผลกระทบทั้งด้านร่างกาย จิตใจสังคม และเศรษฐกิจ ผู้ป่วยต้องเผชิญกับความปวด ข้อเข่าฝืด เคลื่อนไหวลำบาก หากไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสมจะทำให้ความรุนแรงของโรคเพิ่มขึ้น และนำไปสู่ความพิการ ส่งผลให้เกิดความเครียด วิตกกังวล เกิดภาวะซึมเศร้า ความทุกข์ทรมาน และเกิดอุปสรรคในการใช้ชีวิตประจำวันเป็นอย่างมาก ทำให้คุณภาพชีวิตลดลงต้องได้รับการดูแลในระยะยาว และสุดท้ายต้องได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ซึ่งถือเป็นปัญหาสำคัญด้านสาธารณสุขที่ทำให้เสียค่าใช้จ่ายในการรักษาเป็นจำนวนมาก และใช้ระยะเวลาในการฟื้นฟูสภาพข้อเข่าหลังผ่าตัดนาน ในช่วงปี พ.ศ.2554 - 2557 พบว่ามีผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม มารับบริการในหน่วยบริการระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ จากจำนวน 241,135 ราย เป็นจำนวน 274,133 ราย เฉลี่ยเพิ่มขึ้นปีละ จำนวน 8,250 ราย ในช่วงปี พ.ศ 2557 - 2559 พบว่า มีผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมที่ได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า จำนวน 6,353 ราย 8,690 ราย และ 10,736 ราย ตามลำดับ คิดเป็นอัตราเพิ่มขึ้นร้อยละ 23 ต่อปี แสดงให้เห็นว่ามีแนวโน้มผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม และได้รับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเพิ่มขึ้นอีกด้วย (ขวัญสุวีย์ อภิจันทรเมธากุล, สุวรรณี สร้อยสงค์ และบุศริน เอี่ยวสีหยก, 2561) งานแพทย์แผนไทยของศูนย์การแพทย์มหิดลบำรุงรักษ์ จังหวัดนครสวรรค์ ได้ปฏิบัติงานภายใต้การกำกับ ดูแล ควบคุมของฝ่ายแพทย์ทางเลือก ศูนย์การแพทย์มหิดลบำรุงรักษ์ จังหวัดนครสวรรค์ โครงการจัดตั้งวิทยาเขตนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล โดยมีวิสัยทัศน์ พันธกิจ ดังนี้ วิสัยทัศน์ : เป็นโรงพยาบาล 300 เตียง ระดับตติยภูมิ เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการแพทย์และสาธารณสุข มุ่งสู่ความเป็นเลิศด้านผู้สูงอายุภายในปี 2571 พันธกิจ : สร้างศูนย์การแพทย์และสถาบันการศึกษาที่ดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวมผสมผสานระหว่างการแพทย์แผนปัจจุบันและแพทย์ทางเลือก เพื่อตอบสนองสังคมผู้สูงอายุ จะเห็นได้ว่าศูนย์การแพทย์มหิดลบำรุงรักษ์ จังหวัดนครสวรรค์ มุ่งสู่ความเป็นเลิศด้านผู้สูงอายุและการดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวมผสมผสานระหว่างการแพทย์แผนปัจจุบันและแพทย์ทางเลือก เพื่อตอบสนองสังคมผู้สูงอายุที่จะมีจำนวนมากขึ้น งานแพทย์แผนไทยจึงเล็งเห็นความสำคัญของโรคข้อเข่าเสื่อมซึ่งมักจะเกิดได้บ่อยในผู้สูงอายุ ทำให้เกิดอาการปวดเข่า บวมแดง เข่าฝืดยึด มีเสียงดังในเข่า ไม่สามารถประกอบกิจวัตรประจำวันได้ดังปกติ จึงเปิดคลินิกแพทย์แผนไทยเพื่อรองรับผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมที่มีแนวโน้มสูงมากขึ้นและให้ผู้ป่วย มีทางเลือกในการรักษาโรคอีกทางเลือกหนึ่ง โดยบูรณาการงานร่วมกับกลุ่มสหวิชาชีพ เช่น งานผู้ป่วยนอก งานแพทย์ทางเลือก งานกายภาพบำบัด และงานผู้สูงอายุ เป็นต้น ซึ่งปัจจุบันงานแพทย์แผนไทยของศูนย์การแพทย์มหิดลบำรุงรักษ์ จังหวัดนครสวรรค์ ได้เปิดให้บริการด้านหัตถการ ดังนี้ การนวดรักษา การนวดเพื่อสุขภาพ การประคบสมุนไพร การพอกยาสมุนไพร การเผายาการนั่งถ่าน การรักษาด้วยยาสมุนไพร การบริการให้ความรู้ การให้คำแนะนำหลังการรักษา การติดตามผล และการประเมินผลการรักษา ตามกรรมวิธีการ แพทย์แผนไทยที่มีการพัฒนาสืบทอดกันมายาวนาน จนได้รับความนิยมในปัจจุบันเป็นอย่างมาก ดังนั้น ผู้จัดทำคู่มือจึงได้ศึกษา ค้นคว้า รวบรวมความรู้จากตำรา เอกสาร เพื่อจัดทำคู่มือฉบับนี้ขึ้นเพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานนำไปปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้อง และเป็นแนวทางเดียวกันItem Open Access คู่มือการใช้และการบริหารจัดการความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ โครงการจัดตั้งวิทยาเขตนครสวรรค์ มหาวิทยาลัยมหิดล(2562) ณัชฐ์ธพงศ์ เพชรอำไพ; มหาวิทยาลัยมหิดล. วิทยาเขตนครสวรรค์Item Open Access คู่มือปฏิบัติงาน เรื่อง การใช้เครื่องมือแบบมีส่วนร่วมในการศึกษาระบาดวิทยา(2562) เอกสิทธิ์ ติยานันต์; มหาวิทยาลัยมหิดล. วิทยาเขตนครสวรรค์