การรณรงค์สุขาภิบาลอาหารปลอดภัยของผู้ขายอาหารริมบาทวิถี เขตวังทองหลาง กรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยกึ่งทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการรณรงค์สุขาภิบาลอาหาร ปลอดภัย ซึ่งประกอบด้วยการจัดชุดกิจกรรมและการใช้สื่ออย่างมีส่วนร่วมในการโน้มน้าว ชักจูงใจ ผู้ขายอาหารริมบาทวิถีให้ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์พื้นฐานทางด้านกายภาพ 10 ประการ ได้อย่างถูกต้อง ตามข้อกำหนดของกองอนามัยสิ่งแวดล้อม สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาคือ ผู้ขายอาหารริมบาทวิถี บริเวณตลาดโต้รุ่ง โชคชัย 4 เขตวังทองหลาง กรุงเทพมหานครทั้งหมด จำนวน 80 ราย ระยะเวลาดำเนินการทดลอง 12 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลก่อนและหลังการทดลอง โดยใช้แบบสัมภาษณ์และแบบสังเกต รวมทั้งศึกษาความพึงพอใจของผู้บริโภคหลังการทดลอง จำนวน 100 ราย ผลการวิจยั พบว่า ผู้ขายอาหารริมบาทวิถสี ่วนใหญ่เป็นหญิง ร้อยละ 74 อายุเฉลี่ย 44.55 ปี ขายอาหารมานาน 10 ปีขึ้นไป ร้อยละ61.25 การรณรงค์สุขาภิบาลอาหารปลอดภัยทำให้มีความรู้ การรับรู้ และการปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ด้านการสุขาภิบาลถูกต้อง มากขึ้น อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.0001) สำหรับความพึงพอใจของผู้บริโภคหลังจากการรณรงค์ เมื่อปรับปรุงการสุขาภิบาล อาหารปลอดภัย พบว่า มีความพึงพอใจต่อสภาวะการสุขาภิบาลอาหารริมบาทวิถีภายหลังการทดลอง ในระดับมากถึงร้อยละ 85 ผู้บริโภคส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 20 – 50 ปี เป็นเพศชายร้อยละ 41 เพศหญิงร้อยละ 59 สมรสแล้วร้อยละ 69 มีความถี่ในการซื้ออาหาร 2-3 วันต่อครั้ง คิดเป็นร้อยละ 43 เพื่อให้การรณรงค์สุขาภิบาลอาหารปลอดภัย มีประสิทธิภาพมากขึ้น จึงควรจัดกิจกรรมรณรงค์ ในรูปแบบการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม การให้แรงสนับสนุนทางสังคมฉันท์มิตรอย่าง ไม่เป็นทางการ การมอบประกาศนียบัตรรับรองมาตรฐานอาหารปลอดภัยและการใช้มาตรการ ทางกฎหมาย

This quasi-experimental research aimed to assess the effectiveness of the campaign for food safety sanitation for street food venders by organizing participatory activities and media for motivating the street food venders to follow 10 basic food safety sanitation standards developed by the Bangkok Metropolis. The samples were all 80 street food venders working at Chokechai 4 Night Market, Wangtonglang District, Bangkok Metropolis. The experimentation was carried out over 12 weeks. Data were collected before and after the experimentation by using an interviewing schedule and an observation form including a study of 100 consumers’ satisfaction at the end of the experimentation. The results of the study showed that most of the street food venders were females (74.0%); the average age was 44.5 years and most of them (61.25%) have had this job for more than 10 years. The campaign for food safety sanitation organized was effective in significantly increasing knowledge, perception and practices related to food sanitation in accordance with the food sanitation standards set among the street food venders (p<0.0001). Regarding the consumers’ satisfaction as measured at the end of the campaign, it was found that 85.0 percent had a high level of satisfaction toward street food safety sanitation after the experimentation and these consumers were aged between 20-50 years; 41.0 percent were males and 59.0 percent were females; 69.0 percent were married; 43.0 percent bought the food from street food venders every 2-3 days. It is recommended that the campaign activities should be organized by using participatory training programs, friendly and informal social supports, and by positive and negative control measures such as issuing good venders with the Certificate of Food Safety Sanitation Standard and using step-by-step law enforcement to penalize bad venders.