การพัฒนาโปรแกรมการควบคุมภาวะน้ำหนักเกินของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น จังหวัดเพชรบุรี

Abstract

การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อประเมินประสิทธิผลของโปรแกรมการควบคุมภาวะน้ำหนักเกินของนักเรียน และการสนับสนุนทางสังคมจากผู้ใกล้ชิดซึ่งเรียกว่าโปรแกรม PCPA-SSplus กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้นที่มีภาวะน้ำหนักเกิน จังหวัดเพชรบุรี ไม่มีปัญหาทางสุขภาพและสมัครใจจาก 4 โรงเรียนทั้งเขตอำเภอเมืองและนอกเขตอำเภอเมือง ประกอบด้วยกลุ่มทดลองจำนวน 79 คน กลุ่มควบคุมจำนวน 72 คน ระยะเวลาศึกษาตั้งแต่ต้นเดือนมิถุนายนถึงพฤศจิกายน พ.ศ.2552 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล พฤติกรรมการบริโภคอาหาร พฤติกรรมการใช้พลังงานในชีวิตประจำวัน แบบบันทึกน้ำหนักตัวและเครื่องมือที่ใช้ในการทดลองคือโปรแกรมการควบคุมภาวะน้ำหนักเกิน วิเคราะห์ข้อมุลด้วย Chi-square test Paired t-test และ Independent t-test ผลการวิจัย พบว่าภาวะน้ำหนักเกินของนักเรียนมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ไม่ถูกต้องด้านการเลือกชนิดอาหารและพฤติกรรมการใช้พลังงานน้อยในชีวิตประจำวันด้านการทำงานบ้านและการออกกำลังกายหลังเข้าร่วมโปรแกรมการควบคุมน้ำหนักและการสนับสนุนทางสังคมจากผู้ใกล้ชิด พบว่ากลุ่มทดลองมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารและพฤติกรรมการใช้พลังงานในชีวิตประจำวันถูกต้องมากกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติ (p<0.001) ซึ่งไม่พบในกลุ่มควบคุม ส่วนน้ำหนักตัวหลังการทดลอง พบว่ากลุ่มทดลองมีน้ำหนักตัวลดลงมากกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) กลุ่มควบคุมส่วนใหญ่น้ำหนักตัวเท่าเดิมหรือเพิ่มขึ้นหลังการประเมินหลังสิ้นสุดโปรแกรม พบว่านักเรียนมีความพึงพอใจระดับสูงกับทุกกิจกรรมที่ใช้ในการทดลอง ข้อเสนอแนะจากการศึกษาคือโรงเรียนควรกำหนดนโยบายและมอบหมายครูผู้รับผิดชอบนำโปรแกรม PCPA-SSplus ไปปรับใช้กับนักเรียนที่มีภาวะน้ำหนักเกิน

The objective of this quasi-experimental research was to assess the effectiveness of weight control program with social support called PCPA-SSplus for lower-secondary level students. The study groups were healthy over-weight volunteer students from 4 schools in Muang District and some surrounding districts in Phetchaburi . The experimental group consisted of 79 students and the control group consisted of 72 students. This study was conducted from June to November, 2009. The research instruments were questionnaires used for collecting students’ personal data, food consumption behaviors, daily utilized energy behaviors, weight record form and a weight control program with social support. Statistical analysis was performed using Chi- square test, Paired t-test, and Independent t-test. The results showed that over-weight students were positively correlated with the behavior of eating incorrectly especially making poor food choices, and less utilized of energy behavior in daily activities and exercise. After the students in the experimental group participated in the weight control program with positive social support, it was found that they were significantly able to make better food consumption choices and better in their daily utilized energy (p<0.001). Such changes were not found in the control group. As a result, over-weight students in the experimental group lost a significant amount of weight (p<0.001), whereas those in the control group did not lose any weight and some even increased their weight. In addition, after the experiment the participants were very satisfied with the PCPA-SSplus program. This study suggests that schools should implement the PCPA-SSplus program for over-weight students and designate teachers to be responsible for the program.