โปรแกรมส่งเสริมสุขภาพโดยครอบครัวมีส่วนร่วมในผู้สูงอายุ โรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ อ้าเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา

Abstract

การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพโดยครอบครัวมีส่วนร่วมในผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ ประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพร่วมกับแนวคิดทฤษฎีแรงสนับสนุนทางสังคมต่อความรู้ การรับรู้โอกาสเสี่ยง การรับรู้ความรุนแรง การรับรู้ประโยชน์และอุปสรรคการปฏิบัติตัวในการดูแลตนเอง การปฏิบัติตัวในการดูแลตนเอง และระดับน้ำตาลในเลือดของผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุ 60-69 ปี จำนวน 66 ราย โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบกลุ่มละ 33 คน โปรแกรมประกอบด้วย 5 กิจกรรม ได้แก่ กิจกรรมติดอาวุธความรู้สู้เบาหวาน กิจกรรมปฏิบัติดีดูแลเด่นเน้นประจำ กิจกรรมเลือกดีชีวีปลอดภัย กิจกรรมสนับสนุนติดตาม กระตุ้นเตือนโดยใช้สื่อออนไลน์ และกิจกรรมสัญญาเบาหวานเบาใจ โดยมีการนำสมาชิกในครอบครัวเข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรม เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ เก็บข้อมูลก่อนและหลังการทดลอง ระดับน้ำตาลในเลือดได้จากแบบบันทึกข้อมูลระดับน้ำตาลในเลือด วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบ Chi-square, Paired t-test และ Independent t-test ผลการศึกษาพบว่า หลังการทดลอง คะแนนเฉลี่ยความรู้ การรับรู้โอกาสเสี่ยง การรับรู้ความรุนแรง การรับรู้ประโยชน์และอุปสรรคการปฏิบัติตัวในการดูแลตนเอง การปฏิบัติตัวในการดูแลตนเอง ของกลุ่มทดลองสูงขึ้นกว่าก่อนการทดลองและสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) และสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีกว่าก่อนการทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ จากผลการวิจัยนี้เสนอแนะให้หน่วยงานทางด้านสุขภาพสามารถนำโปรแกรมไปประยุกต์ใช้ในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ เพื่อนาไปสู่การมีสุขภาพที่ดีขึ้นต่อไป

The quasi-experimental research aimed to study the health promotion program with family participation among uncontrolled type 2 diabetic elderly by applying the concept of health beliefs model and the concept of social support theory with family participation on the knowledge about diabetic, perceived risk, perceived severity, perceived benefits and barriers, self-care practice, and blood sugar level of the uncontrolled type 2 diabetic elderly in Phanomsarakham District, Chachengsao Province. The samples were 66 elderly aged 60-69 years divided into the experimental group and comparison group with 33 elderly in each group. The program consisted of 5 activities including; Diabetes Knowledge Awareness, Good Care and Routine Practice, Choosing a Safe Life, Follow Up and Prompted Support by Online Media, and Diabetes Relieving Contract. The program was designed for family member participation. The data were collected using questionnaires which included general characteristics, knowledge, perception, and self-care practice of the elderly toward diabetic. Data were analyzed using frequency, percentage, mean, standard deviation, Chi-square, Paired t-test, and Independent t-test. The results showed that after the experiment, the average knowledge score on perception of susceptibility, perception of severity, perceived benefits and barriers to self-care, and self-care practices of the experimental group were significantly higher than the comparison group with statistical significance (p<0.05). Also, they were able to control blood sugar levels better than the comparison group after the experiment. It is suggesed that health agencies could implement the program among uncontrolled type 2 diabetic elderly to provide them with better health.