ความสัมพันธ์ระหว่างโรคร่วมสภาพผู้ป่วยระหว่างผ่าตัดกลุ่มอาการตอบสนองการอักเสบทั่วร่างกาย และภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้ป่วยวิกฤตระยะ 72 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัดใหญ่

Abstract

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างโรคร่วม สภาพผู้ป่วยระหว่างผ่าตัด กลุ่มอาการตอบสนองการอักเสบทั่วร่างกาย และภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้ป่วยวิกฤตระยะ 72 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัดใหญ่

รูปแบบการวิจัย: การศึกษาความสัมพันธ์เชิงบรรยาย

วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยวิกฤตระยะ 72 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัดใหญ่ครั้งแรกทั้งการนัดหมายล่วงหน้าและผ่าตัดฉุกเฉิน โดยไม่ได้เกิดจากอุบัติเหตุ ไม่ได้เป็นการผ่าตัดหัวใจ สมอง หรือทางเดินปัสสาวะ จำนวน 88 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบประเมินโรคร่วม (CCI) แบบประเมินสภาพผู้ป่วยระหว่างผ่าตัด (SAS) แบบประเมินกลุ่มอาการตอบสนองการอักเสบทั่วร่างกาย (SIRS) และแบบประเมินภาวะไตวายเฉียบพลัน (AKI) วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติสหสัมพันธ์สเปียร์แมน

ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงร้อยละ 54.5 อายุเฉลี่ย 58.27 ปี (SD = 19.26) ส่วนใหญ่มีโรคร่วมร้อยละ 93.2 มีคะแนน CCI เฉลี่ย 2.45 (มีความรุนแรงน้อย) (SD = 2.28) สภาพผู้ป่วยระหว่างผ่าตัดมีคะแนน SAS เฉลี่ย 4.98 (มีความเสี่ยงปานกลางต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนหรือเสียชีวิตหลังการผ่าตัด) (SD = 1.96) ร้อยละ 80.7 พบการเกิดกลุ่มอาการตอบสนองการอักเสบทั่วร่างกาย (SIRS) โดยมีคะแนนเฉลี่ย 2.35 (SD = .96) กลุ่มตัวอย่างเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันร้อยละ 29.5 โดยร้อยละ 57.7 เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันระยะที่ 1 กลุ่มอาการตอบสนองการอักเสบทั่วร่างกายมีความสัมพันธ์ทางบวกกับการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้ป่วยวิกฤตระยะ 72 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัดใหญ่ (r = .356, p < .05)

สรุปและข้อเสนอแนะ: พยาบาลและทีมสุขภาพควรประเมินและเฝ้าระวังการเกิดกลุ่มอาการตอบสนองการอักเสบทั่วร่างกายในผู็ป่วยวิกฤตระยะ 72 ชั่วโมงแรกหลังการผ่าตัดใหญ่ และให้การดูแลอย่างเหมาะสมเพื่อป้องกันการเกิดภาวะไตวายเฉียบพลัน

Purpose: To study the relationships among comorbidity, intraoperative conditions, systemic inflammatory response syndrome (SIRS) and acute kidney injury (AKI) of critical patients in first 72 hours after major surgery. Design: A descriptive correlational research.

Methods: The sample consisted of 88 adult patients who had first time major surgery either elective or emergency; excluded accident, cardiac surgery, neurosurgery, and urologic surgery; and were treated in Intensive Care Unit (ICU). Data were collected by comorbidity (Charlson Comorbidity Index: CCI), intraoperative conditions (Surgical Apgar Score: SAS), Systemic Inflammatory Response Syndrome (SIRS) and Acute Kidney Injury (AKI); and were analyzed using descriptive statistics and Spearman’s rank correlation.

Main findings: Most of the sample were female (54.5%) with an average age of 58.27 years old (SD = 19.26). They had comorbidity 93.2% with an average CCI of 2.45 (mildly ill) (SD = 2.28), average SAS 4.98 (moderate risk to major complications and mortality after surgery) (SD = 1.96), and 80.7% of the sample had average SIRS 2.35 (SD = .96). There were 29.5% of the sample had AKI and 57.7% of them had severity of AKI stage 1. It was found that SIRS was positively correlated with AKI in first 72 hours after a major surgery (r = .356, p < .05)

Conclusion and recommendations: Nurses and health care team should carefully assess SIRS in patients during critical period within 72 hours after major surgery and provide appropriate care to prevent AKI.