สูตรอาหารที่เหมาะสมต่อการขยายพันธุ์ต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิง ชนิดโลวิอาย (Nepenthes lowii Hook.f.) โดยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช

Abstract

หม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดโลวิอาย (Nepenthes lowii Hook.f.) เป็นพืชเฉพาะถิ่นของเกาะบอร์เนียว เนื่องจากหม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดนี้ผลิตหม้อที่มีลักษณะสวยงามแปลกตา ทำให้มีการนำหม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดนี้ออกมาจากธรรมชาติเพื่อผลทางการค้าจำนวนมาก ส่งผลให้หม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดนี้ในธรรมชาติมีจำนวนลดลง ซึ่งสหภาพสากลว่าด้วยการอนุรักษ์ (International Union for Conservation of Nature, IUCN) ได้ขึ้นบัญชีแดง (IUCN Red List of Threatened Species) ให้หม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดนี้อยู่ในสถานภาพของสิ่งมีชีวิตที่เกือบอยู่ในข่ายใกล้การสูญพันธุ์ ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องขยายพันธุ์หม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดโลวิอายให้ได้จำนวนมากเพื่อการอนุรักษ์ ทั้งนี้วิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อเป็นวิธีการที่เหมาะสมต่อการขยายพันธุ์ให้ได้ปริมาณมากในระยะเวลาสั้น การศึกษานี้จึงทดลองสูตรอาหารที่เหมาะสมต่อการขยายพันธุ์หม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดโลวิอายในหลอดทดลอง โดยนำยอดอ่อนปลอดเชื้อขนาด 1 เซนติเมตร มาเพาะเลี้ยงบนอาหารวุ้นสูตร Murashige and Skoog (MS) ที่มี N6-benzylaminopurine (BAP) เข้มข้น 0 - 5 มก./ล. พบว่าอาหารวุ้นสูตร MS ที่มี BAP เข้มข้น 2 มก./ล. สามารถชักนำให้ต้นอ่อนหม้อข้าวหม้อแกงลิงชนิดโลวิอายเกิดยอดใหม่มากที่สุดเฉลี่ย 34 ยอด/ชิ้นพืช ภายใน 32 สัปดาห์

Nepenthes lowii Hook.f. is an endemic pitcher plant of Borneo. Because of its beautiful pitcher, it is taken out from the natural habitat for commercial purpose which resulted in highly reduction of its population. Thus, it is one of vulnerable species of IUCN Red List of Threatened Species. For conservation, mass propagation of N. lowii is necessary. Tissue culture technique is a proper way to be used and the suitable medium for in vitro propagation of N. lowii was studied. The 1 cm of in vitro shoots were used as explants and were cultured on Murashige and Skoog (MS) agar medium supplemented with 0 - 5 mg/L N 6 -benzylaminopurine (BAP). The result revealed that MS agar medium supplemented with 2 mg/L BAP gave the highest number of shoots (34 shoots/explant) within 32 weeks of culture.