อิทธิพลตะวันตกกับการเปลี่ยนแปลงวิถีทางการแพทย์และสาธารณสุขสยามในยุคก่อน พ.ศ.2475

Abstract

นับตั้งแต่แนวคิดแบบตะวันตกเช่นความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางการแพทย์ส่งอิทธิพลต่อสยาม/ประเทศไทยในปัจจุบัน ได้มีผลอย่างสําคัญต่อการเพิ่มพูน “ความรู้ด้านการแพทย์และสาธารณสุขแบบตะวันตก” โดยเฉพาะการนําวิทยาการมาช่วย “ลด” อัตราการป่วยและตายได้อย่างน่าตื่นตาตื่นใจ เมื่อราษฎรเสียชีวิตน้อยลง รัฐก็ได้อานิสงส์เพราะมีแรงงานมากขึ้น เศรษฐกิจของรัฐกระเตื้องเติบโตตามมา วิทยาการทางการแพทย์และงานสาธารณสุขจึงสัมพันธ์กับทั้งระดับปัจเจก ชุมชนสังคมไปจนระดับรัฐ จริง ๆ แล้ววิธีป้องกันไม่ให้คนเสียชีวิตนับเป็นเรื่องใหม่ในสยาม จึงต้องยกความชอบให้กับคณะมิชชันนารีที่ให้บริการรักษาด้วยความรู้แบบสมัยใหม่ไปพร้อมกับการเผยแพร่ศาสนา เมื่อสยามยอมรับเอาวิทยาการจากตะวันตกเข้ามาใช้ โลกทัศน์ของสยามด้านการแพทย์และสาธารณสุขจึงเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ ตั้งแต่วิธีรักษาการใช้เทคโนโลยีเครื่องมือตํารับยา จนกระทั่งเล็งเห็นประโยชน์ของการตั้ง“โรงพยาบาลแบบตะวันตก” ยิ่งไปกว่านั้น พัฒนาการทางการแพทย์และสาธารณสุขยุคแรกเริ่มล้วนจัดตั้งขึ้นบนพื้นฐานความเชื่อเรื่องบุญกุศลหรือการสงเคราะห์อันเป็นการแสดงถึงวิธีการต่อรองทางวัฒนธรรมระหว่างวัฒนธรรมตะวันตกกับพื้นถิ่นอย่างน่าสนใจ บทความวิจัยนี้เติมเต็มความรู้ว่าองค์ความรู้แบบตะวันตกเปลี่ยนวิธีคิดและวิถีของพัฒนาการทางการแพทย์และสาธารณสุขของสังคมสยามอย่างไรบ้างอันเป็นรากฐานสําคัญของการสร้างวิถีการแพทย์และงานสาธารณสุขแบบสมัยใหม่ของสังคมไทยต่อมา

Western concepts, particularly scientific knowledge and medical technology, have profoundly influenced the evolution of modern Siam/Thailand. The introduction of "Western medicine and public health knowledge," especially the use of innovations, dramatically reduced sickness and mortality rates, contributing to a healthier population and, consequently, economic growth, by increasing the workforce. This intertwining of medical science with individual, community, societal, and state development marked a significant shift in Thai medical and public health practices. In truth, preventing mortality was a novel concept in Siam, largely introduced by missionaries who performed modern medical services along with their dissemination of religious teachings. The acceptance of Western technology led to transformative changes in medicine and public health, including advancements in treatment methods, tools, and pharmaceuticals, eventually culminating in the establishment of "Western-style hospitals." Furthermore, the early development of medical practices and public health in Siam was shaped by the cultural negotiation between Western influences and indigenous beliefs, particularly the concept of merit and charity. This research highlights how Western influence shifted medical and public health paradigms in Siam, laying the groundwork for modern healthcare practices in Thai society that came later.