การรับรู้อาการและการจัดการกับอาการข้างเคียงของผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ที่ได้รับยาเคมีบําบัด

Abstract

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาการรับรู้อาการข้างเคียงจากยาเคมีบําบัดที่พบบ่อยและอาการที่รบกวนการดําเนินชีวิตประจําวัน วิธีในการจัดการกับอาการที่รบกวนการดําเนินชีวิตประจําวัน และผลลัพธ์จากการใช้วิธีดังกล่าวในผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ที่ได้รับยาเคมีบําบัดรูปแบบการวิจัย:เป็นการวิจัยเชิงสํารวจ วิธีดําเนินการวิจัย:กลุ่มตัวอย่างคือผู้ป่วยมะเร็งรังไข่ที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบําบัดในโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร จํานวน 110 ราย โดยใช้ 1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 2) แบบสอบถามอาการข้างเคียงจากยาเคมีบําบัด 3) แบบสอบถามอาการข้างเคียงที่รบกวนการดําเนินชีวิตประจําวันมากที่สุด 5 อันดับแรก แบบสอบถามปลายเปิดเกี่ยวกับวิธีการจัดการกับอาการข้างเคียงจากยาเคมีบําบัด และผลลัพธ์ของวิธีการจัดการนั้น วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการวิจัย:กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ได้รับยาเคมีบําบัดสูตร Paclitaxel และ Carboplatin อาการข้างเคียงที่พบบ่อย คือ 1) ผมร่วง 2) เพลีย/ไม่มีแรง/อ่อนล้า/เวียนศีรษะ 3) ชาปลายมือ/ปลายเท้า 4) ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ/ปวดข้อ 5) เบื่ออาหาร/รับประทานอาหารไม่รู้รสชาติ อาการที่รบกวนการดําเนินชีวิตประจําวันมากที่สุด 5 อันดับแรก คือ 1) อาการเพลียไม่มีแรงอ่อนล้า เวียนศีรษะ 2) อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ/ปวดข้อ 3) เบื่ออาหาร/รับประทานอาหารไม่รู้รสชาติ 4) ชาปลายมือ/ปลายเท้า 5) ท้องผูก ผู้ป่วยจัดการกับอาการอ่อนเพลียด้วยการนอนพัก/นั่งพักมากที่สุด (ร้อยละ 67.5) อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ใช้วิธีรับประทานยาแก้ปวด (ร้อยละ 43.8) รองลงมาใช้วิธีบีบนวด ประคบร้อน/เย็น (ร้อยละ 22.9) อาการเบื่ออาหารผู้ป่วยใช้วิธีปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร (ร้อยละ 85.7) ชาปลายมือปลายเท้า ผู้ป่วยแก้ไขโดยการออกกําลังกายแขน-ขา การเดิน (ร้อยละ 62.0) และผู้ป่วยจัดการอาการท้องผูกโดยการปรับเปลี่ยนการรับประทานอาหาร(ร้อยละ 46.8) ผลลัพธ์ในการจัดการกับอาการเป็นไปในทางที่ดีคือ อาการและความทุกข์ทรมานลดลง สรุปและข้อเสนอแนะ: ผลการศึกษาสามารถใช้เป็นแนวทางในการให้คําแนะนําแก่ผู้ป่วยมะเร็งรังไข่และผู้ดูแลในการบรรเทาอาการและความทุกข์ทรมานจากอาการข้างเคียงของยาเคมีบําบัด

Purpose: To study the perception of common side effects of chemotherapy and symptoms thatinterfere daily life and strategies and effectiveness of symptoms management in ovarian cancer patientsreceiving chemotherapy.Design: Survey research.Methods: The subjects included 110 patients with ovarian cancer receiving chemotherapy in oneuniversity hospital in Bangkok. The instruments used in this study were 1) demographic data form;2) side effects of chemotherapy questionnaires; 3) questionnaires on five severe symptoms that mostinterfere patient’s daily life, and open-ended questions of strategies and effectiveness of symptomsmanagement. Data were analyzed by descriptive statistics.Main findings: Paclitaxel and Carboplatin regimen was the chemotherapy most frequently used in these subjects. The most common symptoms of these patients were 1) alopecia, 2) fatigue, 3) numbness,4) muscle pain, and 5) taste change. In addition, five symptoms that most interfere patient’s daily lifewere 1) fatigue, 2) muscle pain, 3) anorexia, 4) numbness, and 5) constipation. Fatigue was mostmanaged by resting or taking a naps (67.5%). Muscle pain was managed by using medicine (43.8%),massage, hot and cold compress (22.9%). Anorexia and taste change were managed by changes in eatingbehavior (85.7%). Numbness was managed by exercise such as walk, hand and leg exercise (62.0%).Constipation was managed by changes in eating behavior (46.8%). The patients’ evaluation of severityand suffering of their symptoms were decreased.Conclusion and recommendations: The findings of the study can be used to guide for instructionto ovarian cancer patients receiving chemotherapy and caregivers on how to deal and relieve sufferingfrom side effects of chemotherapy