ประสิทธิผลของโปรแกรมการอบรมความรู้และทักษะการตรวจเต้านมด้วยตนเองต่อความเชื่อด้านสุขภาพและการตรวจเต้านมด้วยตนเองของอาสาสมัครสาธารณสุขสตรีในชุมชน

Abstract

วัตุถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการอบรมความรู้และทักษะการตรวจเต้านมด้วยตนเองต่อความเชื่อด้านสุขภาพของกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขสตรีในชุมชน รูปแบบการวิจัย: การวิจัยกึ่งทดลอง วิธีดําเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นอาสาสมัครสาธารณสุขสตรีในชุมชนเขตกรุงเทพมหานคร จํานวน 30 คน อายุระหว่าง 41-67 ปี โดยการสุ่มแบบสะดวก เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบมีการวัดซ้ำ ผลการวิจัย: พบว่าความรู้เกี่ยวกับโรคมะเร็งเต้านมก่อนและหลังการอบรมเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ ทั้ง 3 ระยะ คือ หลังการอบรมทันที หลัง 6 เดือนและ 1 ปี (p < .01) พฤติกรรมการตรวจเต้านมด้วยตนเองเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ หลังการอบรม 1 ปี (p < .01) พฤติกรรมการตรวจเต้านมด้วยตนเอง (BSE) มีความสัมพันธ์เชิงบวกอย่างมีนัยสําคัญกับความรู้เรื่องโรคฯ (r = 0.300, p < .01) และมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับความเชื่อด้านการรับรู้ประโยชน์ฯ (r = 0.145, p < .01) การรับรู้อุปสรรคฯ (r = 0.193, p < .01) และการรับรู้สมรรถนะฯ (r = 0.225, P < .01) สรุปและข้อเสนอแนะ: ผลจากการวิจัยแสดงให้เห็นว่าโปรแกรมการอบรมความรู้เรื่องการตรวจเต้านมด้วยตนเองมีประโยชน์และสามารถนําไปใช้ในการส่งเสริมความรู้และพฤติกรรมการตรวจเต้านมด้วยตนเอง จึงควรจัดโครงการอบรมความรู้เกี่ยวกับโรคมะเร็งเต้านม และการฝึกทักษะการตรวจเต้านมด้วยตนเองแก่สตรีกลุ่มเสี่ยงในชุมชนอื่นๆ ต่อไป

Purpose: This study examined the effectiveness of a Breast SelfExamination (BSE) educational program on knowledge about breast cancer, BSE practice and health beliefs in community health volunteer women before and after attending the program. Design: Quasi-experimental research. Methods: The participants were 30 health volunteer women aged between 41-67 years who lived in one urban community of Bangkok. Data were collected using the questionnaires developed by the investigators. Descriptive statistics using percentage, mean, and standard deviation Repeated Measures ANOVA were used for data analysis. Main findings: The results showed that knowledge about breast cancer screening significantly increased at all three time points of measurement: immediately, six months and 1 year after the educational program (p < .01). BSE practice significantly increased at 1 year after an educational program (p < .01). Knowledge about breast cancer (r = 0.300 p < .01), health beliefs about BSE including perceived benefits of BSE (r = 0.145, p < .01), the perceived barriers of BSE (r = 0.193, p < .01) and perceived self-efficacy (r = 0.225, p < .01) were significantly correlated with BSE practice.Conclusion and recommendations: The results obtained from this study indicate the benefit and appropriateness of a BSE educational program in promoting knowledge and engaging BSE practice among community health volunteer women. It is therefore recommended the BSE program be implemented in particular for high risk groups of women in other communities, and further evaluation of the program be undertaken.