ปัจจัยคัดสรรที่มีความสัมพันธ์กับความสม่ำเสมอในการได้รับยาเคมีบำบัดทางหลอดเลือดดำ ในผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว

Abstract

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของการรับรู้ผลกระทบจากความเจ็บป่วย การรับรู้ความสามารถในการควบคุม/รักษา อาการไม่พึงประสงค์จากยาเคมีบำบัด ระยะเวลาการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด และการสื่อสารระหว่างพยาบาลกับผู้ดูแลผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งกับความสม่ำเสมอในการได้รับยาเคมีบำบัดทางหลอดเลือดดำในผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว

รูปแบบการวิจัย: การวิจัยเชิงความสัมพันธ์

วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ดูแลและผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวอายุระหว่าง 1-15 ปี จำนวน 93 คู่ ที่มารับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด ณ โรงพยาบาลระดับตติยภูมิ 2 แห่ง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามการสื่อสารระหว่างพยาบาลกับผู้ดูแล แบบสอบถามการรับรู้เกี่ยวกับความเจ็บป่วยฉบับปรับปรุง แบบบันทึกข้อมูลจากเวชระเบียนใช้รวบรวมอาการไม่พึงประสงค์และระยะเวลาการรักษา วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา และวิเคราะห์ความสัมพันธ์ด้วยสถิติไคร์สแควร์และการทดสอบของฟิชเชอร์

ผลการวิจัย: ความสม่ำเสมอในการได้รับยาเคมีบำบัดของผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งคิดเป็นร้อยละ 74.19 และพบว่า อาการไม่พึงประสงค์จากยาเคมีบำบัด ระยะเวลาการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด และการสื่อสารระหว่างพยาบาลกับผู้ดูแลมีความสัมพันธ์กับความสม่ำเสมอในการได้รับยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยเด็กอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (c2 = 15.559, p < .001 และ c2 = 7.717, p < .01 ตามลำดับ) อาการไม่พึงประสงค์จากยาเคมีบำบัดมีความสัมพันธ์กับความสม่ำเสมอในการได้รับยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยเด็กอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .001) การรับรู้ผลกระทบจากความเจ็บป่วยและการรับรู้ความสามารถในการควบคุม/รักษาไม่มีความสัมพันธ์กับความสม่ำเสมอในการได้รับยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยเด็ก (c2 = 1.904, p > .05 และ c2 = .009, p > .05 ตามลำดับ)

สรุปและข้อเสนอแนะ: อาการไม่พึงประสงค์จากยาเคมีบำบัด ระยะเวลาการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด และการสื่อสารระหว่างพยาบาลกับผู้ดูแลมีความสัมพันธ์กับความสม่ำเสมอในการได้รับยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยเด็กอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ดังนั้นบุคลากรทีมสุขภาพควรพัฒนาแนวทางการจัดการอาการไม่พึงประสงค์จากการได้รับยาเคมีบำบัด และพัฒนาวิธีการสื่อสารกับผู้ดูแลที่มีประสิทธิภาพ เพื่อส่งเสริมให้ผู้ป่วยเด็กโรคมะเร็งได้รับยาเคมีบำบัดอย่างสม่ำเสมอ

Purpose: This study was aimed at studying the correlation between perception of consequences of illness, perception of control/cure, adverse drug reaction from chemotherapy, duration of treatment with chemotherapy, communication between nurses and caregivers and adherence to treatment protocol of children with acute lymphoblastic leukemia (ALL).

Design: A correlational study.

Methods: The subjects consisted of 93 pairs of caregivers and children with ALL aged 1-15 years who were treated with chemotherapy at two tertiary hospitals. Data were collected by using the demographic data questionnaire, the communication between nurses and caregivers questionnaire, the revised illness perception questionnaire, the medical record form for adherence to treatment protocol and adverse drug reactions. Data were analyzed by using descriptive statistics, Chi-square, and Fisher’s exact test.

Main findings: The findings revealed that 74.19% of children with ALL adhered to treatment protocol. Duration of treatments and communication between nurses and caregivers were correlated with adherence to treatment protocol with statistical significance (c2 = 15.559, p < .001 and 7.717, p < .01, respectively). Adverse drug reaction was correlated with adherence to treatment protocol (p < .001). Perception of consequences of illness and perception of control/cure of caregivers were not correlated with adherence to treatment protocol (c2 = 1.904, p >.05 and .009, p > .05, respectively).

Conclusion and recommendations: Adverse drug reaction, duration of treatments and communication between nurses and caregivers were correlated with adherence to treatment protocol with statistical significance. Therefore, healthcare personnel should develop guidelines for managing adverse drug reaction from chemotherapy and improve effective communication with caregivers to promote adherence to treatment protocol of children with ALL.