Health Servicess Utilization Among Mothers of Children Under 5 Years Old in Muang District of Sakaeo Province, Thailand

Abstract

A cross-sectionarl stucly was conducted to investigate the health services utilization among mothers of children under 5 years old in the Muang clistrict, Sakaeo province, Thailand. Socio-demographic characteristics' attitude toward public health service, knowleclge toward general health services, accessibility of health services and the illness levels of the studied mother's children were all investigated' Datir were obtained from 272 mothers of children under 5 years old by interview and questionnaire. The mothers who lived at least one year in the village and whose children had had on illness in the past year were included in this snrdY. Approxiprately forty three percent of mothers were between 20-29 years of age. The main occupation (35.3 percent) was housewife. The education level of the majority of the respondents was primary school level (51.2 percent). Fifry five percent of the family had sufficient income for day to day living but not enough savings. Approximately seventy one percent of mothers had moderate attitude toward public health services. Sixty percent of respondents had a fair knowledge toward general health services. When the child's illness was mild, the majority of mothers who hacl a hi-qh attitude toward public health services went to government hospitals (37.8 percent) and those with low attitucle bought drugs in clrug stores (26.2 percent). The mothers with sufficient income for day to day Iiving ancl having savings went to government hospitals (28.7 percent) as compared to those who were not sufficient income for day to day living who did self-treatment (3?.0 percent). For mothers with poor knowledge toward general health services the percentage of those not using the public health service was higher than those who had fair or goocl knowledge, 23.8%, 6 '7 %, 7 .6% respectively' There were significant associations between the type of health services used and each of the following variables; main occupation, education, family composition, income of mother's family, distance from mother's house to health services, transportation and traveling time in case of child mild illness. In severe illness cases, two factors; distance from mother's house to health services and traveling time were associated with the kind of health services used. The mothers who were laborers tended to use public health service, 3.5 times as much as those who worked in agriculture. It is suggested that there should be improvement in the information and management about public health services and also in the ntother's attitudes and knowledge.

การศึกษาแบบตัดขวางนี้ทำเพื่อศึกษาการใช้บริการด้านสุขภาพของมารดาที่มีบุตรอายุต่ำกว่า 5 ปี ในอำเภอเมือง จังหวัดสระแก้ว ประเทศไทย ปัจจัยที่นำมาศึกษาได้แก่ ลักษณะทางสังคมประชากรทัศนคติต่อการใช้บริการด้านสาธารณสุข ความรู้ต่อการใช้บริการด้านสุขภาพทั่วไป การเข้าถึงแหล่งให้บริการด้านสุขภาพ และระดับของการเจ็บป่วยของเด็ก การเก็บรวบรวมข้อมูลใช้วิธีการ สัมภาษณ์และใช้แบบสอบถามกับมารดา 272 คน ที่มีบุตรอายุต่ำกว่า 5 ปี โดยที่มารดาอาศัยอยู่ในหมู่บ้านมาเป็นเวลาอย่างน้อย 1 ปี และมีบตุ รซึ่งเคยเจ็บป่วยในปีที่ผ่านมา จากผลการศึกษาพบว่า ประมาณ 43% ของมารดามีอายุระหว่าง 20-29 ปี 35.3% ของมารดามีอาชีพหลักเป็นแม่บ้าน ส่วนใหญ่ (51.2%) จบการศึกษาระดับประถมศึกษา 55% ของครอบครัวมีรายได้เพียงพอสำหรับดำรงชีพในแต่ละวัน แต่ไม่มากพอสำหรับเหลือเป็นเงินเก็บ ประมาณ 71% ของมารดามีทัศนคติในระดับปานกลางต่อบริการด้านสาธารณสุข 60% ของมารดามีความรู้ระดับปานกลางเกี่ยวกับบริการด้านสุขภาพทั่วไป เมื่อเด็กป่วยในระดับปานกลาง มารดาส่วนใหญ่ (37.8%) ซึ่งมีทัศนคติสูงต่อการบริการสาธารณสุขได้พาลูกไปโรงพยาบาลของรัฐบาล ส่วนมารดาที่มีทัศนคติระดับต่ำต่อการบริการสาธารณสุขได้ซื้อยาจากร้านขายยา (26.2%) มาใช้รักษาบุตรมารดาที่มีรายได้เพียงพอสำหรับการดำรงชีพวันต่อวัน และยังมีเงินเก็บได้พาบุตรที่ป่วยไปรักษาที่โรงพยาบาลของรัฐบาล (28.7%) เมื่อเปรียบเทียบกับมารดาที่มีรายได้ไม่เพียงพอต่อการดำรงชีพ จะใช้วิธีดูแลรักษาบุตรด้วยตัวเอง สำหรับมารดาที่มีความรู้น้อยเกี่ยวกับการบริการสุขภาพทั่วไปจะใช้บริการ สาธารณสุขด้วยเปอร์เซ็นต์ที่สูงกว่ามารดาที่มีความรู้ระดับปานกลางและดี (23.8% 6.7% และ 7.5%ตามลำดับ) ในกรณีที่เด็กป่วยปานกลาง พบว่าชนิดของการใช้บริการด้านสุขภาพมีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับปัจจัยต่อไปนี้คือ อาชีพหลัก การศึกษา องค์ประกอบของครอบครัว รายได้ของครอบครัว ระยะทางจากบ้านของมารดาถึงสถานบริการสุขภาพ การเดินทาง ระยะเวลาเดินทาง ในกรณีที่เด็กป่วยหนักปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับชนิดของการใช้บริการด้านสุขภาพ ได้แก่ ระยะทางจากบ้านมารดาไปยังสถานบริการสุขภาพ และระยะเวลาเดินทาง มารดาที่มีอาชีพใช้แรงงานมีแนวโน้มที่จะใช้บริการสาธารณสุขเป็น 3.5 เท่า ของมารดาที่มีอาชีพเกษตรจากผลการศึกษาจึงได้เสนอแนะว่าควรจะมีการปรับปรุงในด้านของการให้ความรู้และการบริหาร จัดการเกี่ยวกับบริการสาธารณสุข และควรจะส่งเสริมให้มารดา มีความรู้และทัศนคติ ที่ดีต่อบริการสาธารณสุข