ประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกายสำหรับเด็กนักเรียนที่มีภาวะโภชนาการการเกินในเขตกรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยกึ่งทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพที่ประยุกต์ทฤษฎีความสามารถตนเองร่วมกับแรงสนับสนุนทางสังคม เพื่อพัฒนาพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกายสำหรับเด็กนักเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกิน กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนที่มีภาวะโภชนาการเกินในชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 อายุระหว่าง 10 -12 ปี จากโรงเรียน 2 แห่ง ในเขตกรุงเทพมหานครแบ่งเป็นโรงเรียนกลุ่มทดลอง และกลุ่มเปรียบเทียบ สุ่มเลือกได้กลุ่มทดลองจำนวน 31 คน และกลุ่มเปรียบเทียบจำนวน 32 คน ใช้ระยะเวลาของการทำกิจกรรมในโปรแกรมพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ 5 สัปดาห์และติดตามผลหลังสิ้นสุดกิจกรรม 4 สัปดาห์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสบอถามก่อนการทดลอง หลังการทดลอง และระยะติดตามผล แล้วนำมาวิเคราะห์ทางสถิติโดยใช้ค่าเฉลี่ย, ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน, Independent-Sample t-test และ Repleated Measure ANOVA ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลองและระยะติดตามผลหลงัการทดลอง 4 สัปดาห์กลุ่มทดลองมีความรู้เรื่องโรคอ้วน การบริโภคอาหารและการออกกำลังกาย ความเชื่อในความสามารถตนเอง ความคาดหวังในผลดีและการปฏิบัติตนในการบริโภคอาหารและออกกำลังกายดีกว่าก่อนการทดลองและดีกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนยัสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) ผลการวิจัยสนันสนุนว่า การจัดโปรแกรมที่ประยุกต์ทฤษฎีความสามารถตนเองร่วมกับการมีส่วนร่วมของผู้ปกครองในการพัฒนาพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกาย มีส่วนช่วยเพิ่มความรู้และสร้างความเชื่อในความสามารถตนเองขงอตนเอง อีกทั้งยังทำให้นักเรียนมีการปฏิบัติในการควบคุมน้ำหนักได้ติดต่อกันไปอย่างสม่ำเสมอ

The purpose of this quasi-experimental study was to evaluate the effect of health behavior development program applying self-efficacy theory and social support for improving dietary and exercise behavior in overweight students. The sample consisted of overweight students aged from 10-12 years from 2 schools in Bangkok area. One school was experimental group and another was comparison group. 31 students were selected by random sampling to be the experimental group and 32 students to be comparison group. The research procedure was 5 weeks for dietary and exercise behavior development program and 4 weeks follow-up. Data were collected by self-administered questionnaires at pre, post, and follow-up. Statistical analysis was performed by using mean, standard deviation, Independent Sample t-test and Repleted measure ANOVA. The result of this study indicated that after the experiment and 4 weeks follow up, the experimental group had significantly higher mean score of knowledge about obesity, dietary and exercise, perceived self-efficacy and outcome expectation, and practice on dietary and exercise than before the experiment and than those of the comparison group (p-value < 0.05). The results of this research supported that the dietary and exercise behavior development program by applying self-efficacy theory and social support had some effect increasing knowledge about obesity, dietary and exercise and self-efficacy. Involvement of the parent could also enhance continually practices.