การวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย: แนวคิดและการประยุกต์ใช้สำหรับบุคลากรทางการแพทย์

Abstract

การรักษาผู้ป่วยทางการแพทย์แผนปัจจุบันจะขึ้นอยู่กับหลักฐานเชิงประจักษ์ ซึ่งได้จากงานวิจัยต่างๆ อย่างไรก็ตาม หลายครั้งที่งานวิจัยที่มีวัตถุประสงค์เดียวกันนำเสนอผลการศึกษาที่ขัดแย้งกัน อีกทั้งหลายๆ โรคมีทางเลือกในการรักษาหลายทางเลือก แต่ยังไม่มีหลักฐานเชิงประจักษ์โดยตรง (Direct evidence) ที่เปรียบเทียบทางเลือกหลายๆ ทางเลือกพร้อมๆ กัน หรือยังไม่มีข้อสรุปชัดเจนว่าทางเลือกใดเป็นทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดทำให้เป็นอุปสรรคต่อการตัดสินใจนำผลการศึกษาไปใช้ การวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย (Network meta-analysis) เป็นรูปแบบงานวิจัยที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อช่วยแก้ปัญหาเรื่องการขาดหลักฐานเชิงประจักษ์ที่เปรียบเทียบทางเลือกหลายๆ ทางเลือกพร้อมกัน อย่างไรก็ตาม การนำผลการศึกษาของงานวิจัยแบบการวิเคราะห์อภิมานเครือข่ายไปใช้ยังคงมีอย่างจำกัด เนื่องจากผู้อ่านขาดความรู้และความเข้าใจในรูปแบบการวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวคิดของการวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย และการแปลผลงานวิจัยสำหรับบุคลากรทางการแพทย์ เพื่อให้แพทย์และบุคลากรทางการแพทย์สามารถเข้าใจและนำผลการวิจัยรูปแบบการวิเคราะห์อภิมานเครือข่ายไปใช้ได้อย่างเหมาะสม โดยบทความนี้จะแสดงหลักการสำคัญและข้อตกลงเบื้องต้น รวมทั้งแสดงตัวอย่างการรายงานผลและการแปลผลการวิเคราะห์อภิมานเครือข่าย

Clinical practice, to date, is based on evidence which is from clinical trials. However, results from a clinical trial, sometime, conflict to others. Moreover, a lot of treatment options, in many diseases, are available but no conclusion on what the most appropriate treatment option is has been drawn. Those affects clinical decision making. Network meta-analysis (NMA) developed research design which is used to overcome the problem. It can be used to compare all treatment options, together, at the same time. Even though, it is a good research design, the use of evidence from NMA is still limited because the lacks of knowledge and understanding of healthcare professionals on the research design. This article aims to provide information on a concept of NMA and interpretation for physicians and other healthcare professionals. Physicians and other healthcare professionals could use this information for better understanding on NMA and could apply evidence from network meta-analysis to clinical practice. This article provides a basic concept of NMA and its important assumptions. It also provides examples of research findings and interpretation of the findings derived from NMA.