ปัจจัยทํานายการเกิดแผลกดทับในผู้สูงอายุโรคหลอดเลือดสมองที่ไม่มีโรคเบาหวานร่วมด้วย

Abstract

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยทำนายการเกิดแผลกดทับในผู้สูงอายุโรคหลอด เลือดสมอง รูปแบบการวิจัย: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงทำนาย วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุโรคหลอดเลือดสมองที่เคยรับการรักษาที่โรงพยาบาลศิริราชในเขตชุมชน จำนวน 3 เขต คือ เขตบางกอกน้อย เขตธนบุรี และเขตภาษีเจริญ จำนวน 107 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินสภาพผิวหนัง และแบบประเมิน ความเสี่ยงต่อการเกิดแผลกดทับของบราเดน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา การทดสอบไคสแควร์ และการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติค ผลการวิจัย: การรับรู้ความรู้สึก (χ2 = 12.4, p = .002) การเคลื่อนไหวร่างกาย (χ2 = 34.5, p < .001) การปฏิบัติกิจกรรม (χ2 = 33.9, p < .001) ความชื้นของผิวหนัง (χ2 = 41.0, p < .001) แรงเสียดสีและแรงเฉือน (χ2 = 53.7, p < 0. 001) และภาวะโภชนาการ (χ2 = 32.3, p < .001) มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการเกิดแผลกดทับ และปัจจัยทำนายการเกิดแผลกดทับ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ มี 3 ปัจจัย คือ ความชื้นของผิวหนัง (OR = 2.2, 95%CI = 1.12 - 4.12, p < .05) แรงเสียดสีและแรงเฉือน (OR = 11.2, 95%CI = 2.61 - 47.91, p = .001) และภาวะโภชนาการ (OR = 2.8, 95%CI = 1.36 - 5.85, p < .01) โดยสามารถอธิบายความผันแปรของการเกิดแผลกดทับได้ร้อยละ 75.2 (R2 = .752, p < .05) และสามารถทำนายได้ถูกต้องร้อยละ 86 สรุปและข้อเสนอแนะ: บุคลากรในทีมสุขภาพควรพัฒนาแนวปฏิบัติในการป้องกันและวางแผนการจัดการกับปัจจัยที่ทำให้เกิดแผลกดทับโดยเฉพาะความชื้นของผิวหนัง แรงเสียดสีและแรงเฉือน และภาวะโภชนาการ เพื่อช่วยลดอุบัติการณ์การเกิดแผลกดทับในผู้สูงอายุโรคหลอดเลือดสมอง

Purpose: To determine predicting factors of pressure ulcer development in elderly stroke patients.Design: A predictive study design.Methods: The 107 elderly stroke patients from urban communities in 3 districts; Bangkok Noi, Thonburi and Pasicharoen; were recruited for this study. Data were collected by using the demographic questionnaire, the skin Assessment tool, and the Braden risk assessment scale for each patient. The results were analyzed using descriptive statistics, chi-square test, and logistic regression analysis. Main findings: The results revealed that sensory perception (χ2 = 12.4, p = .002) mobility (χ2 = 34.5, p < .001) activity (χ2 = 33.9, p < .001) moisture (χ2 = 41.0, p < .001) friction and shearing (χ2 = 53.7, p < .001) and nutrition (χ2 = 32.3, p < .001) were significantly associated with pressure ulcers. Multiple Logistic Regression analysis was applied to calculate the odds ratio. Three risk factors were statistically significant in predicting pressure ulcer. There were moisture (OR = 2.2, 95%CI = 1.12 - 4.12, p < .05) friction and shearing (OR = 11.2, 95%CI = 2.61 - 47.91, p = .001) and nutrition (OR = 2.8, 95%CI = 1.36 - 5.85, p < .01). Pseudo R2 indicated that 75.2 % of the variation in pressure ulcer development was explained by the binary logistic regression model. Overall, the correct prediction rate was 86%.Conclusion and recommendations: Health care providers should develop a clinical practice guidelines for prevention and risk factors management of pressure ulcer development, especially moisture, friction, shearing, and nutrition to reduce the incidence rate of pressure ulcers in elderly stroke patients.