ภาวะซึมเศร้า ความเหนื่อยล้า และความสามารถทางกายของผู้สูงอายุข้อเข่าเสื่อม : การศึกษาความสัมพันธ์

Abstract

การวิจัยเชิงบรรยายครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะซึมเศร้า ความเหนื่อยล้า และความสามารถทางกายของผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อม ผู้เข้าร่วมวิจัยคือ ผู้สูงอายุจำานวน 144 ราย ที่มีคุณสมบัติตามเกณฑ์คัดเข้า ได้แก่ อายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้น มีอาการของโรคข้อเข่าเสื่อม ไม่มีความพร่องในการรู้คิด เป็นสมาชิกและเข้าร่วมกิจกรรมในชมรมผู้สูงอายุ 6 แห่ง ที่ตั้งอยู่ในเขตกรุงเทพมหานคร เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย 1) แบบสัมภาษณ์ข้อมูลส่วนบุคคล 2) แบบประเมินความเหนื่อยล้าแบบหลายมิติ 3) แบบวัดความซึมเศร้าในผู้สูงอายุของไทยฉบับสั้น 15 ข้อ และ 4) การทดสอบความสามารถในการทรงตัวและการเคลื่อนไหว เก็บข้อมูลระหว่างเดือนสิงหาคมถึงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2560 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย สถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน และสถิติสหสัมพันธ์สเปียร์แมน ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีภาวะซึมเศร้าร้อยละ 29.90 ระดับความเหนื่อยล้ารวมอยู่ในระดับเล็กน้อย และความสามารถทางกายจากการประเมินการใช้เวลาในการเดินไป-กลับระยะทาง 3 เมตร เฉลี่ย 12.60 วินาที แสดงถึงการเคลื่อนไหวที่ไม่ดี ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะหกล้ม ภาวะซึมเศร้ามีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับต่ำกับความสามารถทางกายอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ความเหนื่อยล้ามีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับปานกลางกับภาวะซึมเศร้า และความสามารถทางกายของผู้สูงอายุข้อเข่าเสื่อมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผลการศึกษาครั้งนี้ทำให้ทราบถึงปัญหาทางด้านจิตสังคมของผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อม และสะท้อนให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างภาวะซึมเศร้า ความเหนื่อยล้า และความสามารถทางกาย อันเป็นข้อมูลพื้นฐานที่มีความสำคัญต่อการวางแผนหรือจัดกิจกรรมการพยาบาล เพื่อลดผลกระทบปัญหาทางด้านจิตสังคม รวมทั้งส่งเสริมความสามารถทางกาย ซึ่งจะนำไปสู่การคงไว้ซึ่งความสามารถทางกาย และคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าเสื่อม

This descriptive correlational study aimed to examine the relationships among depression, fatigue, and physical performance in older adults with knee osteoarthritis. The participants were 144 older adults with knee osteoarthritis who met the inclusion criteria, including age 60 years or older, not having a cognitive impairment, and being active members of six senior citizens clubs located in Bangkok. The research instruments were 1) the Personal Data Questionnaire, 2) the Multidimensional Assessment of Fatigue, 3) the Geriatric Depression Scale-15, and 4) Timed Up & Go Test. Data were collected from August to November 2017 and were analyzed using descriptive statistics, Pearson correlation coefficients, and Spearman’s rank correlation coefficients. The results indicated that 29.90 % of the sample had depressive symptoms, and they had mild fatigue. The participants had a slightly low physical performance of the Timed Up and Go test with a mean of 12.60 seconds, representing the poor movement of older adults and risk for falling. A weak positive correlation was found between depression and physical performance; moderate positive correlations were found between fatigue and depression and between fatigue and physical performance. The findings of this study emphasize the complexity of psychosocial problems in older adults with knee osteoarthritis by explaining relationships among depression, fatigue, and physical performance. This information will be beneficial not only to initiate an intervention for alleviating psychosocial problems but also to promote physical performance for delaying dependency and enhancing the quality of life in older adults with knee osteoarthritis.