การประเมินความเสี่ยงภายใต้บริบทความผันผวนของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย

Abstract

การศึกษาเชิงคุณาภพครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความเสี่ยงภายใต้บริบทความผันผวนของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดเชียงรายเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงคือประชาชนที่อยู่อาศัยมนเขตพื้นที่อำเภอเมือง จัวหวัดเชียงราย จำนวน 32 คน เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนสิงหาคม-พฤศจิกายน พ.ศ.2553 โดยการสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์เชิงลึก ประมวลผลและวิเคราะห์ข้อมูลแบบวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า ความผันผวนของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศก่อให้เกิดความเสี่ยงในรูปแบบต่างๆดังนี้ 1.ภาวะฝนแล้ง 2. ความผันผวนของปริมาณน้ำฝน3. ภาวะหมอกควัน 4. การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิที่สูงขึ้นในฤดูร้อน และลดลงในฟดูหนาว เกิดผลกระทบต่อประชาชนผู้อยู่อาศัยในพื้นที่ ได้แก่ กลุ่มชาวเกษตรกร ผู้สูงอายุ และยังรวมไปถึงเด็กและผู้พิการเเมื่อประเมินขีดความสามารถในการปรับตัวอขงกลุ่มตัวอย่าง สามารถแบ่งได้ 3 รูปแบบ คือ 1. พึ่งพาตนเองเป็นหลัก ได้แ่ กลุ่มเกษตรกร โดยขวนขวายหาข้อมูล วิธีการในการปรับตัวเกี่ยวกับการเพราะปลูกเพื่อเพิ่มปริมาณผลผลิต โดยมักมองข้ามผลเสียของการใช้เทคโนโลยี เช่นการใช้ฮอร์โมนเร่งผลผลิต ซึ่งทำให้เกิดการกลายพันธุ์ของพืช 2. พึ่งพาหน่วยงานราชการเป็นหลัก ได้แก่ ประชาชนในพื้นที่เสี่ยงผู้สูงอายุ ผู้พิการ มีการแจ้งต่อหน่วยงานราชการและเรียกร้องค่าเสียหายทดแทนจากความเสี่ยงที่เกิดขึ้น 3. ไม่พึ่งพาผู้ใด ปล่อยไปตามยถากรรม ได้แก่ กลุ่มผู้สูงอายุ และกลุ่มผู้พิการ โดยในกลุ่มทั้งสอง ได้มีการตั้งชมรมเฉพาะของตนขึ้นมา แต่ไม่ได้มีการดำเนินการใดๆ ความเสี่ยงที่เกิดภายใต้บริบทความผันผวนของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นเรื่องที่ส่งผลกระทบต่อบุคคลและส่วนรวม การรับมือและดำเนินการแก้ไขปัญหาจึงต้องเกิดจากการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน เน้นการจัดการความสัมพันธ์มากกว่าใช้ตนเองเป็นศูนย์กลาง การจัดการจึงควรเป็นลักษณะเครือข่ายที่เชื่มโยงโดยมีความร่วมมือกัน

This qualitative study aimed to assess the risks due to climate change and its effects in Muang district, Chiang Rai province. Data were collected via in-depth interviews and group discussions from August to November 2010. The samples were 32 individuals living in Chiang Rai province, selected via purposive sampling. Data were analyzed through content analysis. The results showed that climate change caused 1) drought 2) unpredictable rainfalls 3) smog 4) hotter summers and colder winters, all of which affect the studied population, in particular agriculturist, the elderly, children and the disabled. The population’s coping ability was assessed and found to consist of three main methods i.e. 1) self reliance: this is the method of the agriculturists who sought information on how to increase yields, often overlooking the drawbacks of technology such as genetic alteration of plants, and 2) turning to governmental authorities and organizations, a method relied on by people living in high risk areas, some of the elderly and the disabled. This was seen in the incidence of utilizing petitions and demands for compensation. 3) The last group took no action. They were the elderly and the disabled; even when some did attempt to organize some kind of networking, no effective action ever took place. The hazards of climate change affect both individuals and the community, therefore actions for problem-solving and preparedness must come from all sectors of society with an emphasis on being inclusive of all people who are affected and not merely centered on individuals, the management of which should be in the terms of networking and co-operation.