โปรแกรมสุขศึกษาเพื่อส่งเสริมการเลิกสูบบุหรี่มวนเองของผู้หญิง อําเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย

Abstract

การวิจัยกึ่งทดลองเพื่อศึกษาประสิทธิผลของการประยุกต์ทฤษฎีแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรคร่วมกับแรง สนับสนุนทางสังคมเพื่อส่งเสริมการเลิกสูบบุหรี่มวนเองของผู้หญิง อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย กลุ่มทดลองมี จำนวน 24 คน กลุ่มเปรียบเทียบจำนวน 30 คน กลุ่มทดลองได้รับกิจกรรมสุขศึกษา 4 ครั้ง ระยะเวลา 6 สัปดาห์ กลุ่มเปรียบเทียบได้รับคำแนะนำจากบริการทางสาธารณสุขตามปกติ รวบรวมข้อมูลด้วยแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ ข้อมูลด้วยสถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติ Student’s t-test, Paired t-test ผลการทดลอง พบว่า หลังการทดลองและระยะติดตามผล กลุ่มทดลองมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้เกี่ยวกับ ผลเสียของการสูบบุหรี่มวนเอง การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคจากการสูบบุหรี่มวนเองและพฤติกรรมการเลิก สูบบุหรี่มวนเองดีกว่าก่อนการทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ในระยะติดตามผลพบผู้เลิก สูบบุหรี่ในกลุ่มทดลองถึงร้อยละ 33.3 ในขณะที่กลุ่มเปรียบเทียบมีผู้เลิกสูบบุหรี่มวนเองเพียงร้อยละ 13.3 ในช่วง หลังการทดลองและระยะติดตามผลมีการรับรู้ความรุนแรงของการสูบบุหรี่มวนเองและการรับรู้ความสามารถของ ตนเองในการเลิกสูบบุหรี่มวนเองของกลุ่มทดลองดีกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เมื่อเทียบกับกลุ่ม เปรียบเทียบพบความแตกต่างกันเฉพาะในช่วงหลังการทดลอง ไม่พบความแตกต่างในระยะติดตามผล และพบว่า กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความคาดหวังในผลของการเลิกสูบบุหรี่มวนเอง หลังการทดลองและระยะติดตามผล เพิ่มขึ้นมากกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แต่ไม่พบความแตกต่างกับกลุ่มเปรียบเทียบทั้งในช่วง หลังการทดลองและระยะติดตามผล

This quasi-experimental research aimed to study the effects of the application of protection motivation theory and social support to promote a roll-your-own (RYO) smoking cessation program among women in Maechan District, Chiang Rai Province. There were 24 women in the experimental group who received the health education program, and 30 women in the comparison group. This program was composed of four sessions of health education activities within six weeks. The comparison group received regular advice by health officers. Data collection was done by using an interview schedule for three times; in the pre, post-program, and follow-up after the last activity for eight weeks. The data were analyzed by computing percentage, mean, standard deviation, Repeated Measures one way ANOVA Independent t-test, and Z-test The results showed that the experimental group had significantly higher mean scores of knowledge about harmful effect of RYO smoking, perceived susceptibility of disease caused by RYO smoking and cessation behavior of RYO smoking than the pre-program and comparison group. In the following-up period it was found that 33.3 percent of the experimental group quit the roll-your-own smoking comparing with 13.3 percent of the comparison group. In post-program and follow-up, mean score of noxiousness of disease from RYO smoking and self-efficacy for RYO smoking cessation were higher than those from the pre-program. When compared with the comparison group, the only difference was in the post-program results. The terms of the response efficacy for RYO smoking cessation, the experimental group had significantly higher mean scores in the post-program and followup than the pre-program, but there was no difference in the comparison group in post-program and follow-up.