ทัศนคติและการรับรู้อุปสรรคของผู้สูงอายุต่อการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

Abstract

วัตถุประสงค์: ผู้สูงอายุเป็นบุคคลหนึ่งที่มีอิทธิพลสําคัญในเรื่องของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทัศนคติและการรับรู้อุปสรรคของผู้สูงอายุต่อการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และเปรียบเทียบความแตกต่างของทัศนคติและการรับรู้อุปสรรคของผู้สูงอายุระหว่างเพศและกลุ่มอายุ รูปแบบการวิจัย: การวิจัยแบบพรรณนาเชิงเปรียบเทียบ (comparative descriptive design) วิธีดําเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่เป็นสมาชิกโครงการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล จํานวน 75 คน มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป และสามารถอ่านเขียนภาษาไทยได้ เก็บข้อมูลด้วยวิธีการตอบแบบสอบถามด้วยตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการทดสอบที ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างร้อยละ 43.8 ระบุว่า ตั้งแต่เข้าสู่วัยผู้สูงอายุเป็นต้นมาจนถึงปัจจุบันตนเองได้ส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในระดับมาก ในขณะที่ร้อยละ 28.8 ได้ส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในระดับน้อย หรือไม่เคยเลย ร้อยละ 48 มีความเชื่อว่าตนเองสามารถส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้มากถึงมากที่สุด ทัศนคติต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 3.10 (SD = 0.26) จากพิสัยที่เป็นไปได้คือ 1-4 คะแนน เมื่อเปรียบเทียบทัศนคติต่อการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของผู้สูงอายุระหว่างเพศหญิงและเพศชาย และระหว่างกลุ่มอายุ 60-70 ปี กับกลุ่มที่มีอายุมากกว่า 70 ปีขึ้นไปพบว่า มีความแตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสําคัญทางสถิติ (t (73) = - .072, p > .05; t (73) = .793, p > .05 ตามลําดับ) ส่วนการรับรู้อุปสรรคต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 2.39 (SD = 0.56) จากพิสัยที่เป็นไปได้คือ 1-4 คะแนน เมื่อเปรียบเทียบการรับรู้อุปสรรคต่อการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของผู้สูงอายุระหว่างเพศหญิงและเพศชาย พบว่า มีความแตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสําคัญทางสถิติ (t (69) = -1.889, p > .05) แต่กลับมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ (t (69) = -2.554, p < .05) ในกลุ่มอายุที่แตกต่างกัน โดยกลุ่มที่มีอายุมากกว่าจะรับรู้อุปสรรคมากกว่ากลุ่มที่มีอายุน้อยกว่า สรุปและข้อเสนอแนะ: การจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมให้ผู้สูงอายุเป็นอาสาสมัครที่ “บอกต่อ” เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จําเป็นต้องคํานึงถึงการให้ความมั่นใจแก่ผู้สูงอายุโดยเฉพาะในกลุ่มที่มีอายุมากว่า 70 ปีขึ้นไป ในเรื่องความมีคุณค่าของการเป็นผู้สูงอายุของตนเองและการให้ความรู้ที่ถูกต้องทันสมัย รวมทั้งวิธีการสื่อสารเรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่กับคนรุ่นใหม่. คําสําคัญ: ทัศนคติ การรับรู้อุปสรรค การส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ผู้สูงอายุ

Purpose: Elderly are very influential persons in promoting breastfeeding. The purpose of this study was to determine elderly’s attitude and perceived barriers towards breastfeeding promotion. Comparisons of their attitudes and perceived barriers among different genders and age groups are also examined. Design: A comparative descriptive design.Methods: The study subjects were member of the Health Promotion in Elderly Project, Faculty of Nursing, Mahidol University. The sample consisted of 75 elderly who were 60 years of age or over and able to read and write Thai. Data were collected using a set of self-administered questionnaires. Descriptive statistics and t-test were used for the data analysis.Main findings: Nearly half (43.8%) of the elderly highly promoted breastfeeding while 28.8% rarely or never. Almost half (48%) reported their efficacy in promoting breastfeeding as high to very high levels. An average of attitude score towards breastfeeding promotion was 3.10 (SD = 0.26) with a range from 1-4. The attitude was not statistically different between men and women (t (73) = - .072, p > .05), and between younger (≤ 70 years of age) and older (> 70 years of age) groups (t (73) = .793, p > .05). Average score of perceived barriers was 2.39 (SD = 0.56) with a range from 1-4. The statistically significant difference in their perception of barriers was not found between men and women (t (69) = -1.889, p > .05), but between the younger and the older groups (t (69) = -2.554, p < .05). That is, the older they were, the more barriers they perceived.Conclusion and recommendations: The findings suggest that to promote elderly volunteers in “talking” about breastfeeding, it is essential to raise their confidence, especially those who are over 70, with regard to self-worth of being an elderly, and educate them to have precise and updated knowledge of breastfeeding as well as effective communication with a new generation.