ภาวะทุพพลภาพ และปัจจัยเสี่ยงของภาวะทุพพลภาพในประชากรสูงอายุไทย

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกของภาวะทุพพลภาพ และปัจจัยเสี่ยง ของภาวะทุพพลภาพของประชากรสูงอายุไทย แหล่งข้อมูลได้จากการสำรวจสภาวะสุขภาพอนามัย ของประชาชนไทย โดยการตรวจร่างกายครั้งที่ 3 พ.ศ. 2547 โดยวิเคราะห์ข้อมูลเฉพาะกลุ่ม ผู้สูงอายุที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป จำนวน 19,372 คน ผลการศึกษา พบความชุกของภาวะ ทุพพลภาพในด้านความจำกัดในการทำกิจวัตรพื้นฐานประจำวัน ร้อยละ 5.5 ในขณะที่ผู้สูงอายุ มากกว่าครึ่งหนึ่ง หรือร้อยละ 56.3 มีความจำกัดในการทำงานบ้าน และผู้สูงอายุร้อยละ 24.8 กลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระไม่ได้ โดยผู้สูงอายุหญิงมีความชุกของภาวะทุพพลภาพทุกประเภทสูง กว่าผู้สูงอายุชาย ผลการวิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยงของภาวะทุพพลภาพด้วยสถิติการถดถอยพหุลอจิสติกส์ พบว่าเมื่ออายุเพิ่มสูงขึ้น โอกาสที่จะเกิดภาวะทุพพลภาพจะเพิ่มสูงขึ้นตามไปด้วย และผู้ที่อยู่ อาศัยในเขตชนบท มีความเสี่ยงต่อภาวะทุพพลภาพมากกว่าผู้ที่อยู่อาศัยในเขตเมือง และ ยังพบว่าผู้ที่มีรายได้น้อยมีความเสี่ยงต่อภาวะทุพพลภาพมากกว่าผู้ที่มีรายได้สูง ในทำนอง เดียวกัน ผู้ที่ไม่ได้เรียนหรือสำเร็จการศึกษาในระดับประถมศึกษา มีความเสี่ยงต่อภาวะทุพ พลภาพมากกว่าผู้ที่สำเร็จการศึกษาในระดับที่สูงกว่า นอกจากนี้ ยังพบว่าผู้ที่มีประวัติการป่วย ด้วยโรคเบาหวาน ความดันเลือดสูง และมีประวัติการหกล้ม มีความเสี่ยงต่อภาวะทุพพลภาพ สูงกว่าผู้ที่ไม่มีประวัติการเจ็บป่วยดังกล่าว ข้อเสนอแนะจากการวิจัยครั้งนี้ คือ ควรให้ความ สำคัญในการป้องกันภาวะทุพพลภาพในประชากรสูงอายุกลุ่มเสี่ยงที่ป่วยด้วยโรคเบาหวานและ ความดันเลือดสูง และการป้องกันการหกล้มในผู้สูงอายุ เพื่อช่วยลดภาวะทุพพลภาพ ช่วยให้ ผู้สูงอายุมีชีวิตยืนยาวอย่างมีสุขภาพดี และช่วยลดภาระของครอบครัวและสังคมที่เป็นผลมา จากภาวะทุพพลภาพ

This research aimed to describe the prevalence of disability and risk factors of disability in the Thai older population. Data was obtained from the third National Health Examination Survey, conducted by the National Health Foundation and the Ministry of Public Health in 2004. A sample of 19,372 older persons aged 60 years and over was selected for analyses. The results revealed that the prevalence of three types of disabilities: activities of daily living, instrumental activities of daily living and incontinence were 5.5%, 56.3%, and 24.8%, respectively. The prevalence of disability was higher among female older persons than among male older persons. Risk factors of disability were analyzed using multiple logistic regression. It was found that the odds ratios of having disability increased with increasing age. The older persons living in rural areas experienced a higher risk of disability than their urban counterparts. The disability risk was less for older persons with high income as compared with those with low income. Older persons with low education had a higher risk of disability than those with high education. The risk of experiencing disability was high among older persons with diabetes mellitus, hypertension, or fall experiences. The implication of this study is focusing on disability prevention among vulnerable older population who have diabetes mellitus and hypertension. The prevention programs of fall should be also strengthened to reduce disability among older persons. The success of this effort will lead to healthy ageing and burden reduction for families and society.