ความสัมพันธ์ของความเชื่ออำนาจภายใน-ภายนอกตนและความเชื่อด้านสุขภาพกับการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัยรุ่น

Abstract

การวิจัยเชิงความสัมพันธ์ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เปรียบเทียบการดูแลตนเองของ ผู้ป่วยวัยรุ่น ตามปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยด้านการเจ็บป่วย และความเชื่ออำนาจภายในภายนอกตน ที่ต่างกัน และ 2) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความเชื่อด้านสุขภาพและการดูแลตนเองของผู้ป่วย วัยรุ่น คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงตามคุณสมบัติที่กำหนดและสุ่มแบบสัดส่วนตาม ระบบโรคของผู้ป่วย กลุ่มตัวอย่างในการศึกษา คือ ผู้ป่วยวัยรุ่นที่หน่วยตรวจผู้ป่วยนอกกุมารเวชกรรม โรงพยาบาลรามาธิบดี จำนวน 294 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามที่ผู้วิจัย สร้างขึ้นและผ่านการทดสอบคุณภาพ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย การทดสอบ t-test, analysis of variance, การทดสอบความแตกต่างรายคู่โดยวิธี Least Significant Difference และ ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน ผลการวิจัยพบว่า ผู้ป่วยวัยรุ่นที่มีความแตกต่างด้านปัจจัย ส่วนบุคคล (อายุ จำนวนพี่น้อง ระดับการศึกษาของผู้ป่วย และสิทธิค่ารักษาพยาบาล) ปัจจัย ด้านการเจ็บป่วย (การเคยเป็นผู้ป่วยใน และจำนวนครั้งในการรับการรักษา) มีการดูแลตนเอง แตกต่างกันและผู้ป่วยวัยรุ่นที่มีความเชื่ออำนาจภายในตนมีการดูแลตนเองน้อยกว่าผู้ป่วยที่มี ความเชื่ออำนาจภายนอกตนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนด้านความเชื่อด้านสุขภาพ พบว่า การรับรู้ถึงความรุนแรงของโรค การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน และการรับรู้ประโยชน์ของ การรักษามีความสัมพันธ์ทางบวกกับการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัยรุ่น แต่การรับรู้อุปสรรคของ การปฏิบัติมีความสัมพันธ์ทางลบกับการดูแลตนเองของผู้ป่วยวัยรุ่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

The purposes of this study were: 1) to compare self-care of adolescent patients with different personal factors, illness factors, and locus of control (internal locus of control or external locus of control), and 2) to examine the relationship between health beliefs and self-care of adolescent patients. The sample consisted of 294 adolescent patients at Pediatric Out-Patient Department, Ramathibodi Hospital. Instruments used in this study were questionnaires developed by the researchers and were tested for psychometric properties. Data were analyzed using descriptive statistics, t-test, chi-square test, analysis of variance, post hoc test with Least Significant Difference, and Pearson’s coefficient of correlation. Results revealed that adolescent patients with different personal factors (age range, the number of sibling, patient’s education, and hospital payment method), and illness factors (experience of hospitalization, the number of hospital visits at the outpatient department) had significant differences in self-care. Adolescent patients with internal locus of control had lower self care than those with external locus of control. In addition, health beliefs (perceived severity, perceived susceptibility, and perceived benefits) were significantly, positively related to self-care of adolescent patients, but perceived barriers were significantly, negatively related to self-care of adolescent patients.