ผลของโปรแกรมการสร้างเสริมการดูแลสุขภาพช่องปาก ตามกรอบแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงต่อความรู้ ทัศนคติ และทักษะปฏิบัติในการดูแลสุขภาพช่องปากในสามเณรไทย

Abstract

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการสร้างเสริมการดูแลสุขภาพช่องปากในสามเณร ตามกรอบแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงต่อ ความรู้ ทัศนคติ และทักษะปฏิบัติในการดูแลสุขภาพช่องปาก

รูปแบบการวิจัย: การวิจัยแบบกึ่งทดลองชนิดกลุ่มเดียวทดสอบก่อนและหลังการทดลอง

วิธีดำเนินการวิจัย: สามเณร 104 รูป ณ โรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษาแห่งหนึ่ง ได้รับเลือกเป็นตัวอย่างในการศึกษา การเก็บรวบรวมข้อมูล 3 ครั้งคือ ก่อนรับโปรแกรม หลังรับโปรแกรมทันที และหลังรับโปรแกรมหนึ่งเดือน เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินความรู้การดูแลสุขภาพช่องปาก แบบประเมินทัศนคติการดูแลสุขภาพช่องปาก และแบบประเมินทักษะปฏิบัติการดูแลสุขภาพช่องปาก การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติทดสอบทีแบบสองกลุ่มสัมพันธ์กัน

ผลการวิจัย: เมื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยระหว่างก่อนและหลังได้รับโปรแกรมทันทีพบว่า ความรู้ในการดูแลสุขภาพช่องปากของสามเณรลดลง (t = 32.03, p < .001) แต่ทัศนคติและทักษะปฏิบัติดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = -96.92, p < .001; t = -2.64, p = .010 ตามลำดับ) และเมื่อเปรียบเทียบระหว่างก่อนและหลังได้รับโปรแกรมหนึ่งเดือน ความรู้และทัศนคติเพิ่มขึ้น (t = -56.37, p < .001; t = -121.42, p < .001 ตามลำดับ) ส่วนทักษะปฏิบัติลดลงอย่างมีนัยสำคัญ (t = 2.55, p = .013)

สรุปและข้อเสนอแนะ: ผลการวิจัยสนับสนุนประสิทธิผลของโปรแกรมการสร้างเสริมการดูแลสุขภาพช่องปากตามกรอบแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงบางส่วน โดยภายหลังการได้รับโปรแกรมหนึ่งเดือน สามเณรมีความรู้และทัศนคติดีขึ้น ยกเว้นเรื่องทักษะปฏิบัติ จึงควรปรับปรุงโปรแกรมโดยอาจเพิ่มจำนวนวันดำเนินการและกิจกรรมที่น่าสนใจ รวมถึงมีระบบพี่เลี้ยงหรือการกระตุ้นเตือน เป็นต้น และควรมีการศึกษาเพิ่มเติมถึงผลของโปรแกรมการสร้างเสริมการดูแลสุขภาพช่องปากโดยใช้กรอบแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในกลุ่มเปราะบางอื่นๆ เช่น เด็กนอกโรงเรียน แรงงาน ผู้อพยพ หรือผู้สูงอายุ

Purpose: To study the effects of the oral health promotion program using sufficiency economy philosophy as a framework for Thai novices' knowledge, attitude, and skills towards oral health.

Design: A quasi-experimental study using a one-group pre-and post-test design.

Methods: Participants of 104 Thai novices were selected from a rural Buddhist School. Data collection was at baseline, immediately, and one month after program implementing. The research instruments consisted of the personal record form, knowledge about oral health scale, attitude towards oral health scale, and skill towards oral health scale. Paired t-test was used to compare pre-and post-test scores.

Main findings: When compared average scores between baseline and after the program immediately, knowledge toward oral health in Thai novices were significantly decreased (t = 32.03, p < .001) while attitude and skills were significantly increased (t = -96.92, p < .001; and t = -2.64, p = .010, respectively). When compared average scores between baseline and one-month after the program, knowledge and attitudes became increased (t = -56.37, p < .001; and t = -121.42, p < .001, respectively) while skills decreased (t = 2.55, p = .013).

Conclusion and recommendations: The program using sufficiency economy philosophy as a framework could partly support its effectiveness by being able to improve knowledge and attitude, except skills, towards oral health in Thai novices at one-month after the program. The findings suggest that the program needs some revision by increasing the program duration and more attractive activities, as well as having buddy system, for example. Effects of the oral health promotion program using sufficiency economy philosophy as a framework in other specific vulnerable groups such as out-of-school children, layperson, immigrants, or aging people should be further studied.