ผลของโปรแกรมการดูแลช่องปากด้วยตนเองร่วมกับกลีเซอรีนพญายอและเจลแป๊ะตำปึงต่อภาวะเยื่อบุช่องปากอักเสบในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด

Abstract

การวิจัยทดลองชนิดไขว้ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการดูแล ช่องปากด้วยตนเองร่วมกับกลีเซอรีนพญายอและเจลแป๊ะตำปึงต่อภาวะเยื่อบุช่องปากอักเสบในผู้ป่วย มะเร็งที่ได้รับยาเคมีบำบัด คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงจำนวน 20 ราย สุ่มแบบระบบจัดลำดับ ให้เข้าระยะควบคุม 2 ระยะ และ ระยะทดลอง 2 ระยะ ทุกรายได้รับโปรแกรมการดูแลช่องปากเหมือนกัน เรียงลำดับการได้รับสมุนไพรแตกต่างกันใน 4 รอบของการได้รับเคมีบำบัด เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย 1) เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคล แบบบันทึกอาการในช่องปาก แบบประเมินก่อนได้รับยาเคมีในแต่ละรอบ แบบสอบถามความพึงพอใจต่อการใช้สมุนไพร 2) เครื่องมือ ในการดำนินการวิจัย ได้แก่ แบบประเมินอาการเยื่อบุช่องปากอักเสบขององค์การอนามัยโลก และ โปรแกรมการดูแลช่องปากด้วยตนเองซึ่งรวมสมุนไพร วัสดุอุปกรณ์ แผนการสอนและคู่มือสำหรับผู้ป่วย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย สถิติไคสแควร์ การวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบทางเดียว และสถิติ ฟรีดแมน พบว่า ระยะทดลองคือ ช่วงเวลาที่ได้รับกลีเซอรีนพญายอ และช่วงเวลาที่ได้รับเจลแป๊ะตำปึง มีอัตราการเกิดเยื่อบุช่องปากอักเสบ ระยะเวลาเริ่มเกิดอาการ ระยะมีอาการ ความรุนแรงของอาการ และ ความปวดในช่องปากน้อยกว่าระยะควบคุมคือ ช่วงเวลาที่ได้รับกลีเซอรีนหลอกและช่วงเวลาที่ได้รับเจล หลอกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผู้ป่วยในระยะทดลองมีความพึงพอใจต่อการใช้สมุนไพรมากกว่าระยะ ควบคุม การเปรียบเทียบระยะทดลอง 2 ระยะไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สรุปว่าโปรแกรม การดูแลช่องปากด้วยตนเองร่วมกับกลีเซอรีนพญายอหรือเจลแป๊ะตำปึง สามารถป้องกันและบรรเทา อาการเยื่อบุช่องปากอักเสบในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับเคมีบำบัดได้ ควรจัดให้เป็นส่วนหนึ่งของการดูแล ผู้ป่วยกลุ่มนี้

This randomized cross-over research design aimed at the effects of the oral self care program with Clinacanthus nutans and Gynura procumbens on chemotherapy related oral mucositis in patients with cancer. Purposive sampling was used to recruit a sample of 20 persons with cancer. Subjects were randomly assigned to the experimental period (receiving C.nutans and G.procumbens), and the control period (receiving placebo solution and placebo gel). They were rotated to obtain equal sequence of treatment. All patients received the same self care program throughout the study period, except for the herbal product between four periods of chemotherapy. The instruments included 1) data collection instruments: include the Demographic Characteristics Forms, the Oral Symptom Assessment Forms, the Assessment Questionnaires Prior to Receiving each Cycle of Chemotherapy and the Satisfaction Questionnaire on the Use of Herbal Products 2) research instruments: the Oral Mucositis Assessment of WHO, and Oral Self Care Program. The data were analyzed using descriptive statistics, chi-square, one-way ANOVA, and Friedman test. It was found that during the experimental periods (receiving C.nutans and G.procumbens), the incidence, onset duration, severity score, and pain score of oral mucositis were significantly less than in the control periods. Significantly higher scores of satisfaction than the use of the placebo was also shown. There are no significant differences in all oral mucositis symptoms between the periods using the two herbal products. Therefore, the oral self care program with C.nutans or G.procumben scan prevents and provides relief for oral mucositis in patients with cancer. It should be used as a part of other care for this group of patients.