การดำเนินงานคลินิกวัณโรคในกลุ่มผู้ป่วยที่ไม่ใช่คนไทยในสถานบริการสุขภาพ จังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

วัณโรคยังคงเป็นปัญหาสำคัญ โดยหนึ่งในสี่ของผู้ป่วยวัณโรคเป็นผู้ป่วยที่ไม่ใช่คนไทย การวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายปัจจัยนำเข้าและกระบวนการดำเนินงานคลินิกวัณโรคในกลุ่มผู้ป่วยที่ไม่ใช่คนไทย ในจังหวัดสมุทรปราการ ทาการศึกษาในคลินิกวัณโรค 17 แห่ง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงานในคลินิกวัณโรค 17 คน และรวบรวมเอกสารที่เกี่ยวข้อง โดยนาข้อมูลมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา จัดหมวดหมู่ และเขียนความเรียง ผลการวิจัยพบว่า ด้านปัจจัยนำเข้าของการดำเนินงานคลินิกวัณโรค 8 ใน 17 แห่ง ไม่มีคลินิกวัณโรคแยกเฉพาะ 9 ใน 17 แห่ง มีบุคลากรไม่เพียงพอ 5 ใน 17 แห่ง มีล่ามช่วยในการสื่อสาร และ 12 ใน 17 แห่ง ไม่ได้รับการจัดสรรงบประมาณคลินิกวัณโรค ด้านกระบวนการดำเนินงานพบว่า โรงพยาบาลรัฐทุกแห่งติดตามการกินยาของผู้ป่วยแบบมีพี่เลี้ยง และโรงพยาบาลเอกชนทุกแห่งใช้วิธีโทรศัพท์สอบถาม นอกจากนี้ โรงพยาบาลรัฐทุกแห่งติดตามการตรวจตามนัดด้วยโทรศัพท์ ในขณะที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบล (รพ.สต.) ติดตามผู้ป่วยด้วยวิธีเยี่ยมบ้าน และโรงพยาบาลเอกชนทุกแห่งมีการโทรศัพท์แจ้งเตือนล่วงหน้าและในวันนัดพบ โรงพยาบาลรัฐทุกแห่งมีระบบส่งต่อผู้ป่วยไปยัง รพ.สต. และศูนย์บริการสาธารณสุขของเทศบาล ในขณะที่ภาคเอกชนเกือบทั้งหมดไม่มีระบบการรับ-ส่งต่อจากหน่วยงานอื่น ๆ ด้านความครอบคลุมบริการพบว่า โรงพยาบาลรัฐทุกแห่งมีบริการครอบคลุมทุกกิจกรรม ในขณะที่โรงพยาบาลเอกชนสามารถให้บริการเฉพาะบางกิจกรรม ข้อเสนอแนะจากการวิจัยคือ ควรจัดหาล่ามร่วมกับการจัดทำเครื่องมือช่วยในการสื่อสาร และควรมีจุดให้บริการคลินิกวัณโรคแบบเบ็ดเสร็จในจุดเดียว

Tuberculosis (TB) was still a major problem and a quarter of TB cases were Non-Thai citizens. This qualitative research aimed to describe both inputs and operational process of TB clinics for Non-Thai patients (NTPs) in Samut Prakan Province. The research had been done in 17 TB Clinics. All research information were collected by interviewing and gathering related documents. The results found that the input of TB clinics as of; 8 of 17 TB clinics did not have a clinic for NTPs; 9 of 17 TB clinics were insufficient health personnel for service providing; 5 of 17 TB clinics had enough interpreters; and 12 of 17 TB clinics did not receive a budget. According to the operational management showed that all public hospitals using Directly Observed Treatment (DOT) method to monitor medicines intake whilst follow-up system using telephone calls method in both public and private hospitals but for Sub-district Health Promoting Hospitals (SDHPH) followed up patients by home visit. The referral system for NTPs could be provided by public hospitals only among SDHPHs and municipality public health centers but some private hospitals might have referral system. Moreover, the service coverage found that all public hospitals were able to cover all activities when private hospitals could cover some activities. The suggestion from this study is every hospital should provide interpreters and communication materials as well as One Stop Service of TB clinics for NTPs.