ตัวแบบการดูแลผู้สูงอายุที่ดีของชุมชนเขตเมือง

Abstract

วัตถุประสงค์: ศึกษาตัวแบบการดูแลผู้สูงอายุที่ดี กลวิธีการจัดการของชุมชน ปัจจัยและตัวชี้วัดการดูแลผู้สูงอายุที่ดีของชุมชน รูปแบบการวิจัย: การวิจัยเชิงคุณภาพ วิธีดําเนินการวิจัย: คัดเลือกชุมชนตัวอย่างแบบเจาะจง 2 แห่ง คือ ชุมชนล็อค 4-5-6 เขตคลองเตย กรุงเทพมหานคร และชุมชน 30 กันยาพัฒนา อําเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีสัมภาษณ์ระดับลึก สนทนากลุ่ม และสังเกตแบบมีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่างจาก 2 ชุมชนๆ ละเท่ากัน คือ ผู้ป่วยสูงอายุ 4 คน ผู้ดูแลหลัก 4 คน เพื่อนบ้านที่เป็นผู้สูงอายุในชุมชน 4 คน อาสาสมัครสาธารณสุข (อสส.)/ อาสาสมัครสาธารณสุขประจําหมู่บ้าน (อสม.) 2 คน ผู้นําชุมชน 1 คน ประธานชมรมผู้สูงอายุ 1 คน อสส./ อสม. 8 คน พยาบาล 2 คนและชาวบ้านในชุมชน 4 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหาและสรุปประเด็นสําคัญ ผลการวิจัย: ตัวแบบที่ดีของชุมชนล็อค 4-5-6 คือ ศูนย์กายภาพบําบัดชุมชน ตัวแบบที่ดีของชุมชน 30 กันยาพัฒนา คือ ระบบประสานงานอย่างมีประสิทธิภาพของเครือข่ายการดูแล กลวิธีการจัดการของชุมชน คือ การให้บริการด้านสุขภาพกับการบริการด้านสังคม แบบบูรณาการ แบบเชิงรุก ครอบคลุมและทั่วถึง ปัจจัยส่งเสริมการดูแลผู้สูงอายุที่ดี คือ ศักยภาพของชุมชน มีระบบสนับสนุนที่ดี และมีผู้สูงอายุที่เป็นต้นแบบ ตัวชี้วัดการดูแลผู้สูงอายุที่ดีของชุมชน คือ มีผู้นําเข้มแข็งและกรรมการทํางานเป็นทีม มีระบบสนับสนุนจากหลายภาคส่วน ผู้สูงอายุเข้าถึงบริการ ได้รับบริการทั้งด้านสุขภาพและด้านสังคมและมีฐานข้อมูลครอบคลุม สรุปและข้อเสนอแนะ: รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่ดีของชุมชน ควรพัฒนาศักยภาพชุมชนด้านภาวะผู้นําและการทํางานเป็นทีม ภาครัฐและภาคเอกชนควรประสานความร่วมมือกับชุมชนในการดูแลผู้สูงอายุรวมทั้งจัดทําฐาน ข้อมูลผู้สูงอายุ

Purpose: To investigates the good models of elderly care, strategic management in community, and factors contributing to and indicators of good models.Design: Qualitative study.Methods: The purposive sampling was used and two communities in two urban areas were selected: the community lock 4-5-6 at Klongtoey District, Bangkok, and the community 30 Kunya Patana, Muang District, Nakhornratchasima Province. The data collection included in-dept interview, focus group discussion, and participatory observation. Subjects from each community included 4 elderly patients, 4 primary caregivers, 4 elderly neighbors, 2 health volunteers/ village health volunteers, 1 community leader, 1 leader of the senior citizen club, 2 nurses, and 4 villagers. The data were analysed by content analysis and thematic analysis. Main findings: The good model of elderly care found in the community lock 4-5-6 was the rehabilitation center and in the community 30 Kunya Patana was the effective coordination of care giving network. The strategic management for elderly care in the communities was providing the integrated care of health services and social services, the outreach program, and the accessible services. The facors contributing to good elderly care were potential of community, good support, and elderly good model. The indicators of good elderly care of community include active leader and team working, good support from various sectors, accessibility to health and social services, and comprehensive data base of elders in community.Conclusion and recommendations: The following practices are recommended for good elderly care of community: improve leadership and team working in community; enhance coordination of government, private, and community sectors; and develop database of elderly in community.