ความเป็นผู้พ่ายแพ้ในระบบการศึกษา : อัตชาติพันธุ์วรรณนาผ่านชีวิตผู้วิจัย

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทเรียนจากการใคร่ครวญเส้นทางความเป็นผู้พ่ายแพ้ในระบบการศึกษาของผู้วิจัยและเพื่อวิเคราะห์ปัจจัยทางสังคมที่หล่อหลอมความเป็นผู้พ่ายแพ้ดังกล่าวโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแนวอัตชาติพันธุ์วรรณนา (autoethnography) ซึ่งเป็นกระบวนการวิจัยผ่านเรื่องเล่า (narrative inquiry) ผู้วิจัยถ่ายทอดเรื่องราวเหตุการณ์สำคัญในชีวิตตามลำดับเวลานับตั้งแต่ช่วงมัธยมศึกษาตอนต้นจนถึงช่วงหลังปริญญาตรีและนำข้อมูลดังกล่าวมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่าความเป็นผู้พ่ายแพ้ในระบบการศึกษาของผู้วิจัยเกิดจากปัจจัย 3 ส่วนที่ทำงานสัมพันธ์กันเป็นวงจร ได้แก่ 1) ปัจจัยทางสังคม 2) กระบวนการให้ความหมาย และ 3) วิธีปฏิสัมพันธ์ต่อโลก วงจรที่ส่งเสริมความเป็นผู้พ่ายแพ้นั้นเกิดจากการรับเอาวาทกรรมและมายาคติของสังคมมายึดมั่นโดยไม่ได้ใคร่ครวญจึงทำให้เกิดการยึดติดในความหมายและเกิดภาวะดิ้นรนเพื่อหนีความพ่ายแพ้นั้น ส่วนวงจรที่ช่วยคลี่คลายความเป็นผู้พ่ายแพ้เกิดจากการเผชิญโจทย์ชีวิตอย่างตรงไปตรงมา การเจริญสติภาวนาเพื่อคลายการยึดถือ และการมีชุมชนกัลยาณมิตรที่ช่วยสะท้อนการเรียนรู้ ผลของการใคร่ครวญเส้นทางความเป็นผู้พ่ายแพ้ดังกล่าวทำให้ผู้วิจัยได้เกิดการให้ความหมายใหม่เกี่ยวกับการศึกษา อุดมคติของชีวิต รวมถึงความสำเร็จและความพ่ายแพ้ในชีวิต

This research aimed to study lessons through contemplating on the researcher's life path as a loser in education system and to analyze social factors that caused this loser's identity using autoethnography methodology which is a narrative inquiry research approach. The researcher narrated his own life story chronologically from his middle school to postgraduate and then analyzed all the data using thematic analysis method. The researcher found that his loser's identity originated from 3 factors working in cycle which are: social factors, meaning construction process, and interaction with the world. These factors enhanced the researcher's loser's identity by grasping the myths and discourses to self without awareness and then struggling from it. However, loser's identity can be lessened by confronting life's issues directly, cultivating self-awareness, and having community of practice. Contemplating on researcher's life path as a loser in education system helped the researcher to generate new meaning of education, ideal of life, as well as success and failure.