ผลของโปรแกรมการสอนต่อความรู้และพฤติกรรมการดูแลของผู้ดูแลเพื่อชะลอการสะสมเหล็กในร่างกายของผู้ป่วยเด็กวัยก่อนเรียนโรคธาลัสซีเมีย

Abstract

การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการสอนเพื่อชะลอการสะสมเหล็กในร่างกายของผู้ป่วยเด็กวัยก่อนเรียนโรคธาลัสซีเมีย กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ดูแลที่พาบุตรหลานมารับการรักษาที่คลินิกโลหิตวิทยาเด็กในโรงพยาบาลมหาวิทยาลัย ระดับตติยภูมิ แบ่งเป็นกลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลอง กลุ่มละ 15 ราย กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมการสอนที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นโดยใช้ทฤษฎีการเรียนรู้ของ Gagne (1988) เป็นกรอบแนวคิด ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการพยาบาลตามปกติ ประเมินความรู้และพฤติกรรมการดูแลของผู้ดูแลโดยใช้แบบสอบถามก่อนและหลังการทดลอง สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ สถิติพรรณนา และ ANCOVA ผลการศึกษาพบว่า ผู้ดูแลกลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการสอน มีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้หลังได้รับโปรแกรมการสอนสูงกว่าผู้ดูแลกลุ่มที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F = 15.26, p < .05) โดยใช้ค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้เรื่องภาวะเหล็กเกินก่อนได้รับโปรแกรมการสอนเป็นตัวแปรร่วม (covariate) และ ผู้ดูแลกลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการสอน มีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการดูแลสูงกว่าผู้ดูแลกลุ่มที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (F = 55.54, p < .05) โดยใช้ค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการดูแลของผู้ดูแลก่อนได้รับโปรแกรมการสอนเป็นตัวแปรร่วม (covariate) จากผลการศึกษาจะเห็นได้ว่าโปรแกรมการสอนนี้มีประสิทธิภาพในการส่งเสริมให้ผู้ดูแลที่มีบุตรหลานป่วยด้วยโรคธาลัสซีเมีย มีความรู้และพฤติกรรมที่ดีขึ้น ดังนั้นสามารถนำโปรแกรมการสอนความรู้และพฤติกรรมการดูแลของผู้ดูแลเพื่อชะลอการสะสมเหล็กในร่างกายของผู้ป่วยเด็กวัยก่อนเรียนโรคธาลัสซีเมียไปให้การดูแลช่วยเหลือแก่ผู้ดูแลที่มีบุตรหลานป่วยด้วยโรคธาลัสซีเมียต่อไป

This study was a quasi-experimental research. The purpose of this study was to examine the effect of the educational program on knowledge and behavior of caregivers for decreasing iron accumulation in preschool aged children with thalassemia. The sample included caregivers who took their children to attend the Pediatric Hematology Clinic, Department of Pediatrics in a tertiary care university hospital. The sample was divided into the experimental group and the control group, with 15 subjects in each group. The caregivers in the experimental group received the educational program which applied the learning theory of Gagne, Briggs and Wager (1988) as the conceptual framework of the study. The caregivers in the control group received only routine care. Knowledge and behavior of the caregivers were assessed by questionnaires. The data were analyzed by descriptive statistics and ANCOVA. The results showed that caregivers in the experimental group had a higher mean score of knowledge after the program than those in the control group (p < .05). Similarly, the caregivers in the experimental group had a higher mean score of care behavior after the program than those in the control group (p < .05). This study suggests that the program is effective in increasing knowledge and care behavior of the caregivers of children with thalassemia. Thus, the program could be implemented as a tool to assist the caregivers in providing better care to decrease iron accumulation in preschool aged children with thalassemia.