รายงานการวิจัยการศึกษาองค์ประกอบเคมีของพืชสกุลทริโคแซนเทสในประเทศไทย

Abstract

การศึกษาองค์ประกอบเคมีของพืชสกุลทริโคแซนเทสในประเทศไทย จากการสำรวจองค์ประกอบเคมีเบื้องต้นด้วย Thin-layer chromatography ของพืชสกุล Trichosanthes 3 ชนิด ได้แก่ ผลขี้กาแดง รากขี้กาแดง ผลขี้กาขาว ผลบวบขมและรากบวบขม พบว่าบวบขมมีปริมาณสารคิวเคอร์บิตาซินมาก ทำการสกัดและแยกสารจากผลและรากบวบขมด้วยเทคนิคทางโครมาโตกราฟี่ พิสูจน์สูตรโครงสร้างโดยอาศัยเทคนิคทางนิวเคลียร์แมกเนติกเรโซแนนซ์ที่ทันสมัย และตรวจสอบคุณสมบัติทางเภสัชวิทยาของสารที่แยกได้ สารสำคัญที่แยกได้เป็นกลุ่มสาร Triterpenes จากรากบวบขมสามารถแยกสาร Pentacyclic tritepene 2 ชนิด ได้แก่ 3 beta-hydroxy-olean-13(18)-ene-28-oic (I) และ 3-oxo-olean-13Z18)-ene-30-oic (II) และสาร phytosterolds 2 ชนิด ได้แก่ 24Xi-ethyl-cholest-7,22-diene-3beta-ol (III) และ 24Xi-ethyl-cholest-7,3beta-ol (IV) สารทั้งสี่ชนิดไม่มีฤทธิ์ต้านจุลชีพ พบว่าสาร Pentacyclic tritierpene II ละสารสกัดอัลกอฮอล์รากบวบขมมีฤทธิ์ต้านเซลล์มะเร็งเม็ดเลือดขาวในหลอดทดลองด้วยค่า ED50 60 mcg/ml และ 0.3 mcg/ml ตามลำดับ จากผลบวบขมสามารถแยกสาร Triterpenes กลุ่ม cucurbitacinus ได้ดังนี้ cucurbitacins B (V), dihydrocucurbitacin B (VI), dihydrocucurbitacin D (VII) และสาร phytosterol คือ III, IV และ 24beta-ethyl-8alpha-cholesta-7,22-25-triene-3beta-ol นำ cucurbitacin B และ dihydrocucurbitacin B ที่แยกได้มาตรวจสอบฤทธิ์ Cytotoxicity ด้วยวิธี MTT colorimetric assay พบว่า cucurbitacin B แสดงว่า ED(50) ต่อเซลล์มะเร็งเต้านม (SK-BR-3) ที่ 0.05 mcg/ml และ dihydrocucurbitacin B ที่ 0.40 mcg/ml.

Preliminary thin-layer chromatographic investigation of Trichosanthes plants, that is a Trichosanthes integrifolia Kurz. fruit and root, T. cucurmerina L. fruit and root, T. cortata Roxb. fruit, showed the high yield of cucurbitacins in T. cucumerina L. The isolation of the active compounds from T. cucurmerina L. fruit and root was carried out with the help of chromatographic techniques. The structures of the isolated compounds could be achieved by using modern NMR techniques. The biological activities of the compound were performed. The result of the investigation could be summaried ad follows : T. cucumerina L. root contained two pentacylic triterpenes, i.e. 3beta-hydroxy-13(18)-ene-28-oic (I) and 3-oxo-olean-13(18)-ene-oic (II) and two phytosterols, i.e. 24beta-ethyl-cholest-7,22-diene-3beta-ol (III) and 24Xi-ethyl-cholest-7-ene-3beta-ol (IV). The above four compounds did not show antimicrobial activity, only the pentacylic triterpene II and the crude alcohol extract of the root possersed the in vitro cytotoxic activity against the leukemia cell culture (P388) with ED(50) 60 mcg/ml and 0.3 mcg/ml respectively. The cucurbitacins and phytosterols could be isolated from the fruit. They are : cucurbitacin B (V), dihydrocucurbitacin B (VI), dihydrocucurbitacin D (VII), phytosterol III, IV and 24beta-ethyl-5alpha-cholest-7,22,25-triene-3bata-ol. The cucurbitacin B and dihydrocucurbitacin B were tested for the cytotoxicity. The MTT colorimetric assay for cytotoxicity was carried out. It indicated the highly toxic action of cucurbitacin B and dihydrocucurbitacin B against breast cancer cell line (SK-BR-3) with ED(50) 0.05 mcg/ml and 0.40 mrg/ml, respectively.