ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะโภชนาการในผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอ

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของความสามารถในการทำกิจกรรม ความปวด อาการรบกวนด้านโภชนาการ และคุณภาพการนอนหลับ ต่อภาวะโภชนาการในผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอ กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วย อายุ 18 ปีขึ้นไป ทั้งเพศหญิงและชาย เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลศิริราช จำนวน 140 ราย ได้รับการวินิจฉัยเป็นมะเร็งศีรษะและคอ โดยใช้ทฤษฎีการปรับตัวของรอย เป็นกรอบแนวคิดในการวิจัย เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบประเมินระดับของผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลแบบประคับประคอง ฉบับสวนดอก แบบประเมินความปวดฉบับภาษาไทย แบบประเมินอาการผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอ แบบประเมินคุณภาพการนอนหลับพิตส์เบิร์ก และแบบประเมินภาวะโภชนาการฉบับย่อ วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติถดถอยพหุคูณ โดยวิธีนำตัวแปรเข้าพร้อมกัน ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีอายุเฉลี่ย 52.28 ปี (SD = 14.19) ส่วนใหญ่เป็นเพศชายร้อยละ 75 โดยมีคะแนนภาวะโภชนาการเฉลี่ย 10.04 คะแนน (SD = 2.58) มีภาวะเสี่ยงต่อภาวะทุพโภชนาการ ความสามารถในการทำกิจกรรม ความปวด อาการรบกวนด้านโภชนาการ และคุณภาพการนอนหลับ สามารถร่วมกันทำนายภาวะโภชนาการ ร้อยละ 30.3 (R2 = .303, F = 14.654, p = .000) แต่เฉพาะความสามารถในการทำกิจกรรม และอาการรบกวนด้านโภชนาการ ที่สามารถทำนายภาวะโภชนาการ (β = .278, -.239 และ p = .000, p = .011 ตามลำดับ) จากผลการวิจัยเสนอแนะว่าพยาบาลควรฟื้นฟูความสามารถในการทำกิจกรรม และลดอาการรบกวนด้านโภชนาการ เพื่อส่งเสริมภาวะโภชนาการในผู้ป่วยมะเร็งศีรษะและคอกลุ่มนี้

This study aimed at studying the influence of performance status, pain, nutrition impact symptoms, and sleep quality on nutritional status among head and neck cancer patients. The sample was 140 female and male patients with diagnosis of head and neck cancer aged 18 years and over who were treated at Siriraj Hospital. Roy's Adaption Theory was employed as a conceptual framework of study. Data were collected using the Palliative Performance Scale for Adult Suandok (Thai PPS Adult Suandok), the Short-Form McGill Pain Questionnaire-Thai Version (TH-SFMPQ), the Head and Neck Patient Symptom Checklist (HNSC), the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), and the Mini-Nutritional Assessment-Short Form (MNA-SF). Data were analyzed using Multiple linear regression with ENTER method. The study results showed that the sample had an average age of 52.28 years (SD = 14.19). Most of the subjects were males (75%) and had risk for malnutrition with an average score of 10.04 (SD = 2.58). Performance status, pain, nutritional impact symptoms, and sleep quality were able to jointly predict nutritional status with the explained variance of 30.3 % (R2 = .303, F = 14.654, p = .000). Only performance status and nutritional impact symptoms could predict nutritional status (β = .278, -.239 and p = .000, p = .011, respectively). The findings suggested that nurses should restore performance status and minimize nutritional impact symptoms in order to promote nutritional status in this group of head and neck cancer patients.