การศึกษาเปรียบเทียบความเชื่อและวิธีปฏิบัติเรื่องผีบรรพบุรุษและผีเรือนของชาวมอญวัยสูงอายุกับวัยหนุ่มสาว : กรณีศึกษาชาวมอญ ตำบลบางขะแยง อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ1) ศึกษาความเชื่อและวิถีปฏิบัติเรื่องผีบรรพบุรุษและผีเรือนของชาวมอญ ตำบลบางขะแยง อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี และ 2) วิเคราะห์เปรียบเทียบความเชื่อและวิถีปฏิบัติเกี่ยวกับผีบรรพบุรุษและผีเรือนของชาวมอญวัยสูงอายุกับชาวมอญวัยหนุ่มสาว เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยเก็บข้อมูลจากการทบทวนเอกสาร การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ตลอดจนการสังเกตอย่างมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ พระสงฆ์ชาวมอญ 3 รูป โต้งหรือผู้สื่อวิญญาณกับผีมอญ 1 คน ชาวมอญวัยสูงอายุจำนวน 22 คนและชาวมอญวัยหนุ่มสาวจำนวน 22 คน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ค่าร้อยละ เพื่อให้การนำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลบางประเด็นมีความชัดเจนเชิงรูปธรรม ส่วนการนำเสนอผลการวิเคราะห์ในภาพรวมใช้การพรรณาความ ผลการศึกษาพบว่า ชาวมอญวัยสูงอายุและวัยหนุ่มสาวทั้งสองรุ่นอายุยังคงมีความเชื่ออย่างมากเรื่องผีบรรพบุรุษและผีเรือน ซึ่งไม่มีการเปลี่ยนแปลงแม้ระยะเวลาผ่านไป อย่างไรก็ตามจากการศึกษาเกี่ยวกับวิถีปฏิบัติเรื่องผีบรรพบุรุษและผีเรือนพบว่า ชาวมอญวัยสูงอายุในพื้นที่ที่ศึกษาดังกล่าวนี้ ยังคงมีวิถีปฏิบัติเรื่องผีบรรพบุรุษและผีเรือนอยู่เหมือนเดิม ไม่มีการเปลี่ยนแปลงแต่อย่างใด ในขณะที่วิถีปฏิบัติเรื่องผีบรรพบุรุษและผีเรือนของชาวมอญวัยหนุ่มสาวในพื้นที่ที่ศึกษาดังกล่าวนี้ในภาพรวม ไม่มีการเปลี่ยนแปลง แต่อย่างไรก็ตามยังพบว่ามีแนวโน้มที่จะมีการปรับเปลี่ยนวิถีปฏิบัติเรื่องผีบรรพบุรุษและผีเรือน เพื่อให้เกิดความเหมาะสมและสอดคล้องกับสถานการณ์ในปัจจุบันของการดำรงชีวิตประจำวัน

This qualitative research aims to 1) study beliefs and practices about ancestor and house spirit worship of Mons living in Bangkhayaeng Village, Muang District, Pathumthani Province, and 2) carry out a comparative analysis of beliefs and practices about ancestor and house spirit worship of Mon elderly and teenagers . Data was collected through related document review, in-depth interviews, and participatory as well as non-participatory observation. The informant sample in the study were three Mon monks, one 'Tong', or a person who can communicate with Mon spirits, 22 Mon elderly, and 22 Mon teenagers. Percentage was utilized as the statistical tool in exhibiting some data in a more concrete form while the study results are presented in the descriptive form. It was revealed that both Mon elderly and teenagers still strongly believe in the ancestor and house spirits, even though much time has elapsed. This means their beliefs have not changed. However, the study on the practices for the ancestor and house spirits of these two generations still shows a difference. Holistically, it was found that those Mon elderly and teenagers rigorously practice rituals for their ancestor and house spirits but some teenagers tend to adjust their rituals in order to comply with the present situations of their daily life.