เพลงแขกมอญ ทำนองฆ้องวงใหญ่ : กรณีศึกษาทางเพลงจากครูพินิจ ฉายสุวรรณ (ศิลปินแห่งชาติ)

Abstract

สารนิพนธ์เรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของเพลงแขกมอญ และศึกษาความสัมพันธ์ของเพลงเรื่องแขกมอญ เพลงแขกมอญเถา รวมทั้งเพลงเดี่ยวแขกมอญ โดยการศึกษา เอกสารที่เกี่ยวข้องและการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิทางด้านดนตรีไทย รวมไปถึงการต่อเพลงจากครู พินิจ ฉายสุวรรณ แล้วบันทึกโน้ตฝึกซ้อม เพื่อนําไปสู่การนําเสนอการบรรเลงเพลงแขกมอญ ทํานอง ฆ้องวงใหญ่ ซึ่งประกอบด้วย เพลงเรื่องแขกมอญ บรรเลงด้วยวงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องคู่ เพลงแขก มอญเถา บรรเลงด้วยวงปี่พาทย์ไม้แข็งเครื่องคู่และเพลงเดี่ยวแขกมอญ บรรเลงเดี่ยวด้วยฆ้องวงใหญ่ ผลการศึกษาเพลงแขกมอญ ทํานองฆ้องวงใหญ่สามารถสรุปได้ ดังนี้ 1. เพลงแขกมอญ เดิมป็นเพลงอัตราจังหวะ 2 ชั้น หน้าทับปรบไก่ มี3 ท่อน ท่อนละ 6 จังหวะหน้าทับ มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ใช้ขับร้องประกอบการแสดงโขนละคร พระประดิษฐ ไพเราะ (ครูมีแขก) ได้ขยายขึ้นเป็นอัตราจังหวะ 3 ชั้น ต่อมามีผู้เรียบเรียงขึ้นจนครบเป็นเพลงเถา หลายทางด้วยกัน สามารถนํามาบรรเลงได้หลายรูปแบบ นิยมบรรเลงด้วยวงดนตรีไทยทุกประเภท 2. เพลงแขกมอญที่บรรจุในเพลงเรื่อง เพลงแขกมอญเถาและเพลงเดี่ยวแขกมอญ มีแนวการ ดําเนินทํานองไปในทิศทางเดียวกัน และลูกตกแต่ละจังหวะหน้าทับนั้น ตรงกับเกือบทั้งหมด 3. เพลงแขกมอญ อัตราจังหวะ3 ชั้น ที่นํามาทําเป็นทางเดี่ยวฆ้องวงใหญ่นั้น เป็นทางเดี่ยวที่ ครูพินิจ ฉายสุวรรณ เรียบเรียงขึ้น โดยใช้แนวทางจากครูสอนวงฆ้อง เมื่อนํามาเทียบกับเพลงแขก มอญ อัตราจังหวะ3 ชั้น พบว่า มีอัตราจังหวะเท่ากัน และลูกตก ตรงกันทุกประการ

The objectives of this thematic paper were to study the history of Pleng Khaek Mon and the relationship between Pleng Ruang Khaek Mon, Pleng Khaek Mon Tao and Pleng Deo Khaek Mon. The information was derived from relevant literature, interviews with experts, and private lessons with Master Pinij Chaysuwan. The study involved producing music transcriptions and rehearsing leading to a recital of Pleng Khaek Mon performed on Khong Wong Yai. The complete program was comprised of Pleng Ruang Khaek Mon, Khaek Mon Tao (for Pi Path Mai Kheang Kruang Khu ensemble), and Deo Khaek Mon for solo Khong Wong Yai. The result of this thematic paper can be summarized as follows: 1. Khaek Mon, possibly composed in the Ayuthaya period for accompanying stage plays called Khon and Lakhon, is a piece in 2 chan tempo using Prob Kai rhythmic pattern. Each of the three sections contains six repeated patterns. Phra Pradit Phairoh (Kru Mee Khaek) then embellished the piece in 3 chan tempo. Later, other musicians further modified the piece into many new forms in different styles. 2. Khaek Mon as it appears in Pleng Ruang, Khaek Mon Tao, and Deo Khaek Mon is in the same melodic style and has similar main structural notes (Luk Tok.) 3. The solo Khaek Mon, 3 chan tempo, for Khong Wong Yai was composed by Master Pinij Chaysuwan, based on compositions by Master Son Wongkhong. The piece has the same Luk Tok as Khaek Mon, 3 chan tempo.