มิติทางสังคมวัฒนธรรมของการดื่มเหล้ากับปัญหาความรุนแรงในครอบครัว

Abstract

ผลกระทบของการดื่มเหล้าเป็นสิ่งที่รับรู้กันทั่วไปและปัจจุปันก็พยายามหามาตรการต่างๆ เพื่อการป้องกันและควบคุม อย่างไรก็ตามพบว่าคนไทยดื่มสุรากันในอัตราสูงมากและมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น การดื่มสุราในสังคมไทยเป็นปรากฎการณ์ซึ่งสัมพันธ์กับมิติทางสังคมวัฒนธรรม แผ่ซ่านเข้าถึงคนทุกระดับและฝังรากลึกอยู่ในสังคมไทยช้านานจวบจนถึงปัจจุปัน สุราเกี่ยวพันและเป็นส่วนหนึ่งพิธีกรรมทางศาสนา วัฒนธรรม และงานประเพณี การดื่มสุราจึงมีความหมายและบทบาททางสังคม ผู้ที่ดื่มสุรามิได้ให้ความหมายของสุราเพียงรสชาติ และฤทธิ์ของแอลกอฮอล์เท่านั้น แต่เกี่ยวพันกับบทบาทและการให้ความหมายเชิงสัญญลักษณ์ บทรายงานนี้เป็ฯส่วนหนึ่งจากผลการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาภาพร่างทางสังคมของการดื่มเหล้าผ่านการให้ความหมาย การตีความ ทีสัมพันธ์กับการดื่มสุรา และการกระทำความรุนแรงในครอบครัว ผลของการศึกษานี้พบว่า การดื่มเหล้า ส่วนหนึ่งมีบทบาทที่รับใช้ระบบสังคมปิตาธิปไตย (patriarchal society)เหล้า เป็นสัญญลักษณ์ของความเป็นชายชาตรี เพื่อแสดงอัตลักษณ์บทบาทเพศ (gender identity)และเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มเพื่อนผู้ชาย (male peer pressure)รวมทั้งเป็นเครื่องมือเพื่อสร้างความชอบธรรมให้กับการกระทำความรุนแรงต่อผู้หญิงและสมาชิกคนอื่นในครอบครัว ขณะเดียวกันผู้หญิงดื่มเหล้า ด้วยเหตุผลของการใช้เหล้าเป็นเครื่องมือในการบรรเทาปัญหาความทุกข์ อันเนื่องมาจากการถูกทอดทิ้ง การมีปัญหาครอบครัว เหล้าถูกใช้เพื่อเป็นเครื่องมือให้ผู้หญิงเผชิญปัญหาและออกจากความทุกข์ได้ชั่วขณะ การดื่มเหล้าเป็นปัจจัยที่สัมพันธ์กับความรุนแรงในครอบครัว และมักเป็นปัญหาทีเก็บซ่อนไว้ในครอบครัว จำเป็นต้องมีกลไกในการสร้างการตระหนักรู้ในปัญหาโดยครอบครัวและชุมชน ปรับเปลี่ยนทัศนคติ และภาพร่างทางสังคมของเหล้าที่แสดงสัญญลักษณ์ของความเป็นชาย นอกจากนั้นการที่เหล้ายังเป็นสิ่งที่หาซื้อได้ง่ายแม้จะมีมาตรการการข้นภาษีเหล้าแล้วก็ตาม แต่ชาวบ้านยังมีการแบ่งซื้อ และเหล้ายังหาซื้อได้ง่ายตามร้านสะดวกซื้อและร้านชำใกล้บ้าน จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีมาตรการการเพิ่มอุปสรรคในการหาซื้อเหล้าได้ง่าย ในรูปแบบหลากหลาย