การศึกษาคำเรียกพืชผักในภาษาเขมรมาตรฐานตามแนวอรรถศาสตร์ชาติพันธุ์

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคำเรียกพืชผักและจัดประเภทพืชผักตามความหมาย และ ศึกษาภาพสะท้อนสังคมและวัฒนธรรม ตลอดจนระบบความคิดหรือโลกทัศน์ของชาวเขมร ตามแนว อรรถศาสตร์ชาติพันธุ์ (Ethnosamantics) ผลการศึกษาวิจัยแบ่งเป็น 2 ส่วน ส่วนที่หนึ่งวิเคราะห์คำเรียก พืชผัก ----- /bɑnlae/ โดยใช้วิธีการแยกองค์ประกอบทางความหมาย (componential analysis) พบว่าคำ เรียกพืชผัก แบ่งเป็น 3 คำ คือ ----- /bɑnlae/ 'พืชผัก', ----- /qɑnlŭəq/ 'ผักจิ้ม' และ ----- /rↄbaoy/ 'ผักโรย' แสดงให้เห็นการใช้คำเรียกพืชผักต่างกันเพราะ 1) สภาวะที่คงอยู่ 2) ส่วนประกอบของพืช 3) วิธี ที่ใช้ในการเปลี่ยนแปลงส่วนประกอบ 4) วิธีที่ใช้ในการปรุงเป็นอาหาร 5) วิธีการนำไปบริโภค 6) อาหารที่รับประทานด้วยกัน และส่วนที่สองคือการจัดประเภทคำเรียกพืชผัก ----- /bɑnlae/ 'พืชผัก' ซึ่งเป็นผัก ทั่วไปทุกชนิดตามความหมายของแต่ละคำโดยดูจากการสร้างคำ (word formation) จำนวน 334 คำ แสดงให้เห็นว่าคำเรียกพืชผักมีทั้งคำที่ไม่มีการสร้างคำใหม่โดยใช้คำขยาย และสร้างคำใหม่โดยใช้คำขยายเรียก พืชผัก สำหรับการใช้คำขยายเรียกพืชผักนำมาจัดประเภทตามแวดวงทางความหมาย (semantic domain) ซึ่งความหมายของคำขยายแบ่งออกเป็น 6 หมวด ได้แก่ 1) ธรรมชาติ 2) ชื่อทั่วๆไป 3) ลักษณะเด่นของพืช 4) ส่วนประกอบของพืช ของคน/สัตว์ 5) อุปกรณ์และเครื่องใช้ 6) คำกริยา ทั้งนี้คำเรียกพืชผักต่างๆสะท้อนให้เห็นสภาพสังคมและวัฒนธรรม ตลอดจนระบบความคิดหรือโลกทัศน์ของชาวเขมรดังนี้ 1) สิ่งแวดล้อม ทางธรรมชาติ 2) การจัดพื้นที่ และการใช้ประโยชน์จากพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ 3) ความคิดของชาวเขมร 4) วิถีชีวิตเขมร 5) ความสัมพันธ์กับกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ

The objectives of the research are to study the words and categorization of meaning of vegetable terms in standard Khmer and analyse the system of thought, world view and social and culture reflections when using the vegetable terms in standard Khmer of the Khmer people by using an ethnosemantics theory. The results of this research are divided into two parts. The first analyzed the distinctive features of the word ----- /bɑnlae/ 'vegetable' by using componential analysis to show that ----- /bɑnlae/ can use 3 terms are ----- /bɑnlae/ 'general vegetables', ----- /qɑnlŭəq/ 'dip vegetables' and ----- /rɔbaoy/ 'mixed vegetables'. The 3 terms are different because of the Khmer thought. The thought involves 1) state of the vegetable's being (ripe, raw) 2) parts of vegetables used for eating 3) the methods used for vegetable preparation 4) cooking methods 5) eating methods 6) to eat accompanying with. The second, categorization semantic domain of the vegetables terms (----- /bɑnlae/ 'general vegetables/all vegetables') from word formation from 334 words shows that the words of vegetable terms used and unused modifiers. However, the words use of modifiers can categorize the meaning of modifiers into 6 main semantic domains 1) nature 2) names 3) salient characteristics 4) parts of plant and body parts of humans/animals 5) objects and utensil 6) verbs. Moreover, it is found that in vegetable terms, each word can reflect a variation in society and culture of the Khmer people such as 1) natural environment 2) division of land and utilization of the geographical area 3) the thinking of Khmer people 4) Khmer lifestyle 5) relationship between Khmer people and other ethnic groups.