วิถีสู่สันติภาพตามแนวปณิธานของพุทธทาสภิกขุ

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1)ศึกษาปณิธานของพุทธทาสภิกขุ 2)ศึกษาวิถีสู่สันติภาพตามแนวปณิธานของพุทธทาสภิกขุ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร (Documentary research) โดยทำการเก็บรวบรวมข้อมูลปฐมภูมิ ได้แก่ ผลงานของพุทธทาสภิกขุโดยตรง ทั้งที่เป็นธรรมนิพนธ์ที่ เรียบเรียงเป็นเอกสาร และข้อมูลไฟล์เสียงธรรมบรรยาย และข้อมูลทุติยภูมิ ได้แก่ เอกสารงานวิจัย และ บทความของนักวิชาการที่วิจัยแนวคิดเกี่ยวข้องกับพุทธทาสภิกขุภิกขุ รวมทั้งสิ้นจำนวน 43 ผลงาน โดยคัดสรรและผ่านการตรวจสอบจากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 3 ท่าน ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหาแบบแยกหมวดหมู่จัดประเภท ผลการศึกษาพบว่า ปณิธานของพุทธทาสภิกขุเริ่มต้นตั้งแต่ปี พ.ศ.2475 ซึ่งเป็นปีการก่อกำเนิดของสวนโมกขพลาราม และมีการบรรยายและบันทึกเสียงอย่างเป็นทางการเมื่อปี พ.ศ.2529 ซึ่งปณิธาน 3 ประการมีเป้าหมายสำคัญดังนี้ 1)การเข้าถึงแก่นแท้หัวใจแห่งศาสนาของตน ซึ่งมีเป้าหมายคือการกระตุ้นให้ศาสนิกในแต่ละศาสนาได้รู้จัก เข้าใจ และเข้าถึงแก่นของศาสนาที่ตนนับถือ เพื่อละความเห็นแก่ ตัวและรักผู้อื่นให้ได้ 2) การทำความเข้าใจอันดีระหว่างศาสนา มีเป้าหมายคือการให้ความสำคัญกับมิตรภาพระหว่างศาสนา แม้จะต่างศาสนาแต่สามารถอยู่ร่วมกันได้โดยไม่ขัดแย้ง และสามารถร่วมมือกันทำกิจกรรมที่ส่งเสริมสันติภาพโลกได้ ทั้งนี้โดยอาศัยความเข้าใจอย่างเคารพซึ่งกันและกัน 3)การออกจาก อำนาจวัตถุนิยม มีเป้าหมายเพื่อการอยู่กับโลกแห่งวัตถุอำนาจอย่างรู้เท่าทัน โดยไม่ตกอยู่ภายใต้อำนาจแห่งวัตถุนิยม ทั้งนี้ปณิธานทั้ง 3 ประการ มีหลักที่ร่วมกันอยู่ คือ "การละความเห็นแก่ตัว" และ "การรักผู้อื่น" ซึ่งจากการวิเคราะห์เนื้อหาพบว่า พุทธทาสภิกขุมีแนวคิดว่าสันติภาพจะต้องเกิดขึ้นจากภายใน (สันติภาพภายใน) ก่อน ซึ่งเป็นระดับปัจเจกภายในจิตใจของตัวบุคคล แล้วจึงจะสามารถขยายผลไปสู่ภายนอก (สันติภาพภายนอก) ได้ มนุษย์ก็จะพบกับภาวะสันติ ที่เป็นรูปแบบของความว่างจากการยึดมั่นถือมั่น จาก ตัวกูของกู เมื่อมนุษย์มีภาวะจิตใจแห่งสันติแล้ว ก็จะส่งผลให้ทุกสิ่งที่มนุษย์เข้าไปเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะในมิติสังคม เศรษฐกิจ การเมือง ฯลฯ ก็จะปรากฏผลเป็นลักษณะของสันติภาพที่เป็นสากล

The objective of this research was to study the resolutions of Buddhadasa Bhikku and the way to peace according to the resolutions of Buddhadasa Bhikku. The research design was documentary research by collecting the data from primary and secondary sources. As for primary sources, the researcher studied the original works of Buddhadasa Bhikku, which included dharma literature and records of his preachings. Regarding secondary sources, the researcher studied relevant articles that were written by scholars who studied Buddhadasa Bhikku's concept ( a total of 43 articles). In addition, these articles were approved by three religious specialists. Then the researcher analyzed data by content analysis and categorization. It was found that the resolutions of Buddhadasa Bhikku originated in 2475 B.E., and Mokkhaplaram Religion Practice Garden was also established in this year. After that, the formal preachings and records of preachings were presented in 2529 B.E. The three resolutions and important purposes were as follows: 1) to deeply understand the principles of their religion. The purpose of this wish is to encourage religious followers to understand deeply about the essential principles of their religion. This could destroy selfishness and promote loving-kindness toward other people; 2) to create better understanding among various faiths. This purpose concerns good relationships among all religions in the world. Different beliefs can exist together without conflict, and adherents can do activities which support world peace together. They have to understand and respect each other; 3) To be free from the tyranny of materialism. This purpose is to live in the world consciously. Followers should not be dominated by materialism. In conclusion, all three resolutions have mutual natures. These are "to destroy selfishness" and "promote loving-kindness". The analytical result of this study showed Buddhadasa Bhikku believed that peace begins with the human's mind (Inner Peace) which is personal. Then, this peace propagates to the world outer (Outer Peace). Humans will experience peace which results from emptiness of attachment to "I" and "mine". When they have a peaceful mind, all things that they are involved with, such as the social dimension, economy, politics, etc., will appear peaceful.