ผลของโปรแกรมการเสริมสร้างความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยาของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้

Abstract

ผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ สาเหตุหนึ่งเกิดจากการใช้ยาไม่ถูกต้องทำให้มี ความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนและส่งผลต่อคุณภาพชีวิต การวิจัยกึ่งทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการเสริมสร้างความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยาของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ ต่อความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยาและความร่วมมือในการใช้ยา กลุ่มตัวอย่าง คือผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ ที่มารับการรักษาที่คลินิกโรคเรื้อรังของเครือข่ายบริการสุขภาพของโรงพยาบาลหนองเสือ 4 แห่ง กลุ่มทดลองจำนวน 29 คน ได้โปรแกรมการเสริมสร้างความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยา จำนวน 2 ครั้ง กลุ่มเปรียบเทียบจำนวน 29 คน ได้รับการดูแลตามปกติจากคลินิกโรคเรื้อรัง เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการให้ตอบแบบสอบถามด้วยตนเอง 3 ครั้ง คือ ก่อนทดลอง หลังทดลอง และระยะติดตามผล ผลการวิจัยพบว่าหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีคะแนนความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยาดีขึ้นกว่าก่อนการทดลองและดีกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญ (p-value <.05) ที่ระยะติดตามผล กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยาลดลงจากหลังการทดลองแต่มากกว่าก่อนการทดลอง แต่ไม่แตกต่างจากกลุ่มเปรียบเทียบ สำหรับความร่วมมือในการใช้ยา ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความร่วมมือในการใช้ยาดีกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญ (p-value <.05) แต่ไม่แตกต่างจากกลุ่มเปรียบเทียบที่ระยะติดตามผล กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยความร่วมมือในการใช้ยาคงที่และดีกว่าก่อนการทดลอง (p-value < .05) แต่ไม่แตกต่างกับกลุ่มเปรียบเทียบสรุป โปรแกรมการเสริมสร้างความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยา สามารถทำให้ผู้ป่วยมีความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยาและความร่วมมือในการใช้ยาดีขึ้น แต่มีแนวโน้มลดลงหากไม่ได้รับการกระตุ้นต่อเนื่อง ทั้งนี้โปรแกรมนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้เพื่อเสริมความฉลาดทางสุขภาพด้านการใช้ยาสำหรับผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมน้ำตาลในเลือดได้

One reason why diabetic patients can not control their blood sugar levels is non adherence which causes them to be at risk of complications that affect their quality of life. The purpose of this quasi-experimental research was to investigate the effects of health literacy on medication used promotion program in uncontrolled type 2 diabetic patients on health literacy on medication used and their medication adherence. The participants were uncontrolled blood sugar patients at chronic disease clinic of 4 network health services of Nong Suea Hospital. The experimental group ( N=29) participated in health literacy on medication used promotion program for 2 times and the comparison group ( N=29) received normal care from the chronic disease clinic. Data were collected by self-administered questionnaire for 3 times before the intervention, after the intervention, and on the follow up. The results revealed that after the intervention of the health literacy on medication used promotion program, the score of the experimental group was significantly higher than before the intervention program and the comparison group ( p-value<0.05) . On the follow up, the health literacy on medication used promotion program score of experimental group decreased. However, it was still significantly higher than before intervention but there was no difference when compared with the comparison group. For the medication adherence, it was found that medication adherence score of experimental group was significantly higher than before intervention score (p-value <0.05) , but there was no significant difference from the comparison group. On the follow up, there was no difference on medication adherence of the experimental group after intervention, but it was significantly higher than before intervention ( p-value <0.05). However, there was no difference on medication adherence score on follow up from comparison the group. In conclusion, this health literacy on medication used promotion program improved the health literacy on medication used of type 2 diabetic patients and heightened their medication adherence. The health literacy on medication used and medication adherence of the patients trended downward if the program was not administered. This program can be applied to promote health literacy on medication used in uncontrolled type 2 diabetic patients.