เพศภาวะและประสบการณ์ชีวิตในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองของหญิงและชาย

Abstract

การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นเพศภาวะของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองหญิงและชาย การให้ความหมายโรค การรับรู้ความเป็นหญิงความเป็นชาย การเผชิญปัญหา และการปรับตัวในการดำเนินชีวิตภายหลังจากภาวะความเจ็บป่วยของหญิงและชาย ผู้ป่วย 10 คน เป็นผู้ป่วยชาย 5 คน ผู้ป่วยหญิง 5 คน โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกโดยใช้กรอบแนวคิดด้านเพศภาวะมาเป็นฐานแนวคิดในการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูล ผลการศึกษาได้แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ ส่วนที่ 1 คือการให้ความหมายด้านความเจ็บป่วย เราพบว่าผู้ป่วยทั้งหญิงและชายมีการให้ความหมายในเชิงข้อจำกัดทางด้านร่างกายที่ส่งผลต่อความทุกข์ใจ โดยสาเหตุการเจ็บป่วยส่วนใหญ่ทั้งหญิงและชายเกิดจากพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่ดีของตนเอง ส่วนที่ 2 เพศภาวะกับประสบการณ์ความเจ็บป่วยด้วยโรคหลอดเลือดสมอง พบว่าผู้ป่วยมีการให้ความหมายการรับรู้หญิง/ชายสอดคล้องกับคุณลักษณะความเป็นหญิงและชายที่สังคมคาดหวังไว้ ส่วนด้านความสัมพันธ์ระหว่างบทบาทเพศ พบว่าชายหญิงมีการรับรู้ความสัมพันธ์ระหว่างบทบาทเพศหลากหลายรูปแบบ ส่วนที่ 3 เพศภาวะกับประสบการณ์ความเจ็บป่วยด้านการเผชิญปัญหาและการปรับตัวในการจัดการปัญหาของผู้ป่วยหญิงชายจะสัมพันธ์กับกิจกรรมการดำเนินชีวิตที่ผู้ป่วยให้ความสำคัญก่อนการเจ็บป่วย ซึ่งเราพบว่า ผู้หญิงมีแนวโน้มที่จะท้อแท้และสิ้นหวังมากกว่าผู้ชาย ในขณะที่ผู้ชายจะสร้างกำลังใจด้วยตัวเองได้ดีกว่าและสามารถช่วยเหลือตนเองได้เร็วกว่าผู้หญิง สำหรับการปรับตัว เราพบว่าทั้งผู้หญิงและผู้ชายมีการปรับตัวอยู่ด้วยกัน 2 รูปแบบคือ 1.การพยายามดูแลตนเองหรือหาวิธีออกกำลังกายเพื่อให้ร่างกายกลับมาใกล้เคียงปกติให้มากที่สุด 2. มีการปรับเปลี่ยน งานหรือบทบาทให้สอดคล้อง กับสถานการณ์และความสามารถของตน ข้อเสนอแนะจากการศึกษาในครั้งนี้ คือการเข้าใจถึงความแตกต่างเชิงเพศภาวะของผู้หญิงและผู้ชายจะนำไปสู่การวางแผนการจัดโปรแกรมฟื้ นฟูที่ส่งเสริมความสามารถทางบทบาทเพศ ปรับอำนาจความสัมพันธ์ ระหว่างเพศและสนับสนุนทางด้านจิตใจ ให้ตรงกับความต้องการของผู้หญิงและผู้ชายเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างมีความสุข

This research aimed to study gender of female and male patients with cerebrovascular disease, definition of disease, perception of femininity and masculinity, problem facing, and adjustment to living after illness of female and male patients. There were 10 patients consisting of five male patients and five female patients. This qualitative research used the in-depth interview. The conceptual framework on gender was used as the concept base for data collection and analysis. The research results could be divided into three parts as follows: Part 1 was definition of illness. The researcher found that female and male patients defined that illness caused physical limitation which affected mental suffering. Causes of illness of female and male patients stemmed from their bad health behaviors. Part 2 was gender and illness experience of cerebrovascular disease. The researcher found that patients consistently defined perception of femininity/ masculinity according to characteristics of femininity and masculinity expected by the society. As for relationship between gender roles, the researcher found that male and female patients perceived relationship between gender roles in several models. Part 3 was gender and illness experience. Problem facing and adjustment to problem management of female and male patients correlated with living activities the importance of which patients were aware of before illness. The researcher found that female patients were more discouraged and hopeless than male patients while male patients encouraged themselves more and were quicker to help themselves than female patients. As for adjustment, the researcher found that female and male patients adjusted themselves as follows: 1.They tried to take care of themselves or find ways to exercise to bring back their normal physical condition. 2. They adjusted their work or roles to the situation and their capability. As for research recommendation, related agencies should understand female and male gender difference to plan rehabilitation program promoting capability of gender roles, adjust power relationship between gender, and give encouragement to enable patients to live happily in the society.