พฤติกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลนชุมชนคลองโคนอำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมและปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน รวมทั้งปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน ชุมชนคลองโคน อำเภอเมืองจังหวัดสมุทรสงคราม เพื่อนำผลการศึกษาที่ได้ไปประยุกต์ใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการกำหนดนโยบายและการวางแผนงานโครงการหรือกิจกรรมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง อันจะส่งผลต่อการดูแลบำรุงรักษา และบริหารจัดการทรัพยากรป่าชายเลนของชุมชนคลองโคนให้มีประสิทธิภาพได้อย่างยั่งยืนต่อไปในอนาคต ในการวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงปริมาณทำการศึกษาจากกลุ่มตัวอย่างที่เป็นประชาชนท้องถิ่นมีสถานภาพเป็นหัวหน้าครัวเรือนหรือตัวแทนหัวหน้าครัวเรือน ที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปี ขึ้นไป โดยมีระยะเวลาที่อยู่อาศัยในพื้นที่ชุมชนคลองโคนมาแล้วอย่างน้อย 1 ปี อาศัยอยู่ในชุมชนคลองโคนทั้ง 7 หมู่บ้าน จำนวน 300 ครัวเรือน ผู้วิจัยทำการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ อัตราส่วนร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสูงสุด ค่าต่ำ สุด และ สถิติวิเคราะห์การแปรผันทางเดียว ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีพฤติกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลนอยู่ในระดับสูง โดยปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน คือ อายุ อาชีพ รายได้เฉลี่ยต่อเดือน จำนวนสมาชิกในครัวเรือน การเป็นสมาชิกกลุ่มทางสังคม การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรป่าชายเลน การรับรู้ข่าวสารการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน และการให้คุณค่าต่อทรัพยากรป่าชายเลนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ข้อเสนอแนะจากการวิจัย ควรให้ภาครัฐ หรือองค์กรต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องจัดการอบรมให้ความรู้และ ประชาสัมพันธ์เรื่องเกี่ยวกับป่าชายเลนในทุกด้าน เช่น คุณค่าและความสำคัญของป่าชายเลน การใช้ประโยชน์และการจัดการอนุรักษ์อย่างถูกต้องเหมาะสม แนะนำ การหาวัสดุอื่นมาใช้แทนไม้จากป่าชายเลน การประกอบอาชีพที่ไม่ทำลายป่าชายเลน ตลอดจนผลกระทบต่าง ๆ ที่จะเกิดตามมาจากการทำลายป่าชายเลนแก่ประชาชนในท้องถิ่นให้มากและสม่ำเสมอรัฐและองค์กรเอกชนที่เกี่ยวข้องควรมีการรณรงค์เรื่องการอนุรักษ์ และปลูกป่าชายเลนผ่านสื่อต่าง ๆ และจัดกิจกรรมปลูกป่าให้มากขึ้นกว่าที่เป็นอยู่ โดยมีการติดตามขยายผลและแจ้งให้คนในชุมชนได้ทราบถึงการดำเนินงานต่าง ๆ นั้นอย่างต่อเนื่อง

This study aimed to investigate the action and factors affecting conservation of Mangrove forest as well as exploring problems and obstacles occurred during conservation process, including recommendation to conserve Mangrove areas at Klongkhone Community, Amphur Meung, Samut Songkhram. The research outcomes could be adopted as the foundation for establishing policy and planning project or conduct relevant activities that may result in future sustainable and efficient maintenance and management. A questionnaire was used in quantitative data collection and distributed to 300 head of households or local representatives, 18 years and older who had been living in seven Klongkhone communities at least a year. Data analysis was conducted using the statistic application of Frequency, Percentage, Mean, and Standard deviation; also Maximum and Minimum value and One Way ANOVA. The research findings suggested that samples highly practice conservation of Mangrove forest with age, occupation, average monthly income, number of household members, exploitation of Mangrove forest, perceived news on Mangrove resource conservation and recognize value of Mangrove forest as affected factors on Conservation, having statistical significant level 0.05 This research recommends the State or other relevant agencies to arrange publicity on all aspects of Mangrove forest. The general public should be trained and educated to appreciate the value of Mangrove forest, appropriate use and conservation. In addition, other materials should replace the use of Mangrove trees, whereas all livelihoods should be done without destruction of Mangrove forest as well as trying to avoid activities that would create subsequent destruction to Mangrove forest and in turn impact the locals' well-beings. Besides, the responsible public and private agencies should arrange campaign on Mangrove forest conservation and planting more trees in the area as well as constantly follow-up on the operation result with regularly informing the locals on the operational activities.