คู่มือปฏิบัติงาน เรื่อง การจัดทำคู่มือการปฏิบัติงานสำหรับการบำรุงรักษาระบบไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ พร้อมแนวทางการคำนวณประสิทธิภาพ อาคารปฏิบัติการเรียนรวม (อาคารสิริวิทยา)

Abstract

อาคารปฏิบัติการเรียนรวม หรืออีกชื่อหนึ่งว่า อาคารสิริวิทยา เป็นอาคารการเรียนการสอนขนาดใหญ่อีกหนึ่งอาคาร ที่ตั้งอยู่บนพื้นที่มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา โดยจุดประสงค์ของการก่อสร้างเพื่อรองรับการใช้งานในรูปแบบการเรียนการสอน การจัดประชุม สัมมนา อบรม การจัดการสอบแข่งขัน ตลอดจนอำนวยความสะดวกในการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ของนักศึกษา คณาจารย์ และบุคลากร กายภาพของอาคาร เป็นลักษณะอาคารสูง 2 อาคาร ประกอบด้วยอาคารสูง 7 ชั้น จำนวน 1 อาคาร และอาคารสูง 3 ชั้น จำนวน 1 อาคาร เชื่อมต่อกันเป็นรูปตัวแอล มีพื้นที่ใช้สอยคำนวณรวมทั้งสิ้น 16,342 ตารางเมตร โดยอาคารก่อตั้งแล้วเสร็จและเปิดให้ใช้งานอาคารตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 จนถึงปัจจุบัน ระบบไฟฟ้าของอาคาร และการบริหารจัดการระบบวิศวกรรมควบคุมไฟฟ้าที่สำคัญหลายระบบ ถือเป็นหัวใจสำคัญในการรองรับการใช้งานอาคารทุกรูปแบบ ทั้งระบบจำหน่ายกระแสไฟฟ้า ผ่านอุปกรณ์ประกอบระบบ เพื่อให้อาคารสามารถใช้งานไฟฟ้าได้อย่างต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 ภายหลังหมดระยะประกันความชำรุดบกพร่องของของอาคาร จนกระทั่งปี พ.ศ. 2564 อาคารสิริวิทยามีการจ้างเหมาบำรุงรักษาเชิงป้องกัน (Preventive Maintenance) งานระบบไฟฟ้า เป็นประจำต่อเนื่องทุกปี หรือที่เรียกกันว่า การ P.M. ระบบประจำปี ความหมายคือ การบำรุงรักษาเพื่อป้องกันไม่ให้อุปกรณ์เกิดความชำรุด เสียหาย จนส่งผลกระทบให้อาคารไม่สามารถใช้ไฟฟ้าเพื่อรองรับการเรียนการสอน หรือกิจกรรมอื่น ๆ ได้ โดยมหาวิทยาลัยได้จัดสรรงบประมาณลงทุนสำหรับการบำรุงรักษาเชิงป้องกันระบบไฟฟ้าอาคารสิริวิทยาในทุก ๆ ปี โดยเริ่มตั้งแต่ขั้นตอนการกำหนดรายละเอียดขอบเขตงานตามมาตรฐาน ไปจนถึงการตรวจรับงานจ้างบำรุงรักษา ซึ่งกระบวนการบำรุงรักษาระบบทั้งหมด จำเป็นต้องใช้งบประมาณและค่าใช้จ่ายในการดำเนินการตั้งแต่เริ่มต้น จนเสร็จสิ้นกระบวนการบำรุงรักษาตามมาตรฐานในราคาที่สูงต่อปีอยู่พอสมควร แต่ไม่มีแนวทางขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ถ่ายทอดไว้อย่างชัดเจน รวมไปถึงยังไม่มีแนวทางของการรับรู้และเก็บข้อมูลสถิติที่ถูกต้องของผู้ดูแลอาคาร เพื่อนำสถิติดังกล่าวมาคำนวณหาค่าประสิทธิภาพเปรียบเทียบของระบบภายหลังการบำรุงรักษาในแต่ละปี เพื่อทำนายแนวโน้มของการบำรุงรักษาระบบในภาคอนาคตด้วย ดังนั้น เพื่อให้การตรวจสอบ ดูแลระบบไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบของอาคารสิริวิทยาได้รับประโยชน์สูงสุดทั้งในด้านการบำรุงรักษา และแนวทางการดำเนินการของผู้เกี่ยวข้องในการเก็บข้อมูล เพื่อนำมาศึกษาวิเคราะห์เพิ่มเติมเชิงรูปธรรมที่ชัดเจนในส่วนของรายงานประสิทธิภาพของการบำรุงรักษาเชิงป้องกัน ภายหลังการดำเนินการไปแล้วในรูปแบบตัวเลข และสามารถนำผลการศึกษาที่ได้มาวางแผนวิธีการบำรุงรักษาตามอายุการใช้งานของระบบบไฟฟ้าอย่างเหมาะสมต่อไป ผู้จัดทำจึงจัดทำคู่มือแนวทางการบำรุงรักษาเพื่อคำนวณประสิทธิภาพของการบำรุงรักษาเชิงป้องกันระบบไฟฟ้าและอุปกรณ์ประกอบ อาคาร ปฏิบัติการเรียนรวม (อาคารสิริวิทยา) เพื่อมอบหมายให้วิศวกร และช่างผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้อง ได้ปฏิบัติตามแนวทางมาตรฐานเดียวกัน และเป็นการยกระดับการบำรุงรักษาเชิงป้องกันในแง่มุมประสิทธิภาพของระบบที่ชัดเจนขึ้นในรูปแบบของร้อยละประสิทธิภาพคงเหลือในรูปแบบผลลัพธ์ที่แสดงถึง สมรรถนะการทำงานสูง (performance) มีความเชื่อถือได้ (reliability) เพื่อเป็นการรับรองว่าระบบและอุปกรณ์ไฟฟ้าภายในอาคารสิริวิทยา ที่ได้รับการบำรุงรักษาเชิงป้องกันเป็นประจำทุกปี สามารถใช้งานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพและมีประสิทธิผล คุ้มค่ากับงบประมาณที่ลงทุนในการบำรุงรักษาประจำปี ช่วยประเมินอายุการใช้งานที่ปลอดภัยของอุปกรณ์ในระบบไฟฟ้าว่าสามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่าต่อการบำรุงรักษา หรืออุปกรณ์เสื่อมสภาพจนไม่คุ้มค่ากับการซ่อมบำรุง ก็จะนำไปสู่แนวทางการเปลี่ยนอุปกรณ์ เพื่อให้ระบบไฟฟ้าทำงานได้อย่างต่อเนื่อง