รายงานผู้ป่วยการเกิดภาวะเม็ดเลือดแดงแตกหลังการได้รับยาอิมมูโนโกลบูลินทางหลอดเลือดในผู้ป่วยโรคระบบประสาทกิลแลงบาร์เร

Abstract

อิมมูโนโกลบูลินทางหลอดเลือดดำ (IVIG) เป็นยาที่ใช้เพื่อเป็นยาทดแทนในภาวะการขาดแอนติบอดี และเพื่อใช้เป็นสารกระตุ้นภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิต่อต้านตนเองหรือภาวะการอักเสบของร่างกาย โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีโรคทางโลหิตวิทยาและโรคทางระบบประสาทต่างๆ ภาวะโลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงแตกที่สัมพันธ์กับ IVIG เป็นผลข้างเคียงของ IVIG ที่พบไม่บ่อยและยังคงไม่ได้รับการนึกถึง แม้จะมีการใช้ผลิตภัณฑ์ IVIG กันอย่างกว้างขวาง อุบัติการณ์ของภาวะเม็ดเลือดแดงแตกที่สัมพันธ์กับ IVIG นี้ยังไม่ทราบแน่ชัด ปัจจัยเสี่ยงของภาวะเม็ดเลือดแดงแตกที่สัมพันธ์กับ IVIG ได้แก่ กรุ๊ปเลือดของผู้รับที่ไม่ใช่เลือดกรุ๊ปโอ การได้รับยา IVIG ขนาดสูง และผลิตภัณฑ์ IVIG ที่มีระดับของแอนติบอดี้เอ/บีสูง ผู้จัดทำรายงานผู้ป่วยหญิงอายุ 62 ปี กรุ๊ปเลือดเอ มาด้วยอาการชาปลายมือปลายเท้า และอ่อนแรงแขนขาสองข้างซึ่งต่อมาได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นกลุ่มอาการกิลแลงบาร์เร (Guillain-Barre syndrome) และได้รับการรักษาโดยยา IVIG ในขนาดสูง คือ 2 กรัม/กิโลกรัม หลังจากได้รับ IVIG ภายในสัปดาห์แรก ผู้ป่วยมีภาวะโลหิตจางเฉียบพลันร่วมกับมีหลักฐานที่ทำให้สงสัยภาวะเม็ดเลือดแดงแตก จึงได้รับการรักษาด้วยยาคอร์ติโคสเตียรอยด์หลังจากนั้นระดับฮีโมโกลบินค่อยๆดีขึ้นจนกลับมาอยู่ในเกณฑ์ปกติ รายงานฉบับนี้แสดงให้เห็นถึงตัวอย่างของผู้ป่วยที่มีภาวะเม็ดเลือดแดงแตกหลังการได้รับยา IVIG ได้เป็นอย่างดี โดยผู้ป่วยมีปัจจัยเสี่ยงในการเกิดภาวะนี้ คือ มีกรุ๊ปเลือดเอ การได้รับยา IVIG ในขนาดสูงเป็นโรคที่มีอาการอักเสบทางระบบประสาท นอกจากนี้กระบวนการผลิต IVIG ที่ทำให้มีค่าแอนติบอดี้ชนิดเอสูงก็เป็นหนึ่งในปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงของโรคโลหิตจางในผู้ป่วยรายนี้ ภาวะเม็ดเลือดแดงแตกหลังได้รับยา IVIG นี้ เป็นภาวะที่พบได้โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเม็ดเลือดแดงแตกหลังได้ยา IVIG ดังนั้นหลังการให้ IVIG ควรตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดเป็นระยะๆ โดยเฉพาะในช่วงห้าถึงสิบวันแรกเพื่อเฝ้าระวัง ติดตาม และให้การรักษาอย่างทันท่วงที

Intravenous Immunoglobulin (IVIG) is used as a replacement therapy in antibody deficiency disorders and as an immunomodulatory agent in autoimmune or inflammatory disorders mainly in hematological and neurological patients. IVIG-associated hemolytic anemia is an uncommon adverse effect of IVIG that remains under-recognized, despite widely uses of IVIG products. The incidence of IVIG-related hemolysis has not been known exactly. Risk factors of IVIG-related hemolysis are non-O blood group recipients, high-dose IVIG infusion, and IVIG products with a high titer of anti-A/B. We report the case of a 62-year-old woman, blood group A1, who presented with symmetrical polyneuropathy and sensory impairment that was later diagnosed as Guillain-Barre syndrome (GBS) and received IVIG at a total dose of 2 g/kg as a treatment. After receiving IVIG within the first week, she developed acute anemia with signs of hemolysis (reticulocytosis, spherocytosis, elevated lactate dehydrogenase, decreased haptoglobin, and indirect hyperbilirubinemia). After receiving an oral corticosteroid, her hemoglobin was gradually returned to baseline. This case report well demonstrated hemolytic anemia after IVIG administration with known high-risk factors including blood group A, high-dose IVIG administration, and inflammatory disease as GBS. Furthermore, the type of IVIG manufactured which had a high titer of isoagglutinins was also one of the risk factors for hemolytic anemia in this patient. Increased awareness of potential side effects of IVIG is needed especially in patients who have risk factors for having IVIG-associated hemolytic anemia. After IVIG administration, a complete blood count (CBC) should be carried out periodically especially from day 5 to day 10 to monitor and manage this condition early.