ความสัมพันธ์ระหว่างการมีกิจกรรมทางกาย ภาวะโภชนาการและภาวะซึมเศร้ากับการเกิดภาวะกล้ามเนื้อลีบของผู้สูงอายุในชุมชน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาความสัมพันธ์เชิงพรรณนา มีวัตถุประสงค์เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะกล้ามเนื้อลีบ กับปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ การมีกิจกรรมทางกาย ภาวะโภชนาการ และภาวะซึมเศร้า โดยทาการศึกษาในผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปในชุมชน จำนวน 88 คน ได้รับการประเมินภาวะกล้ามเนื้อลีบ การมีกิจกรรมทางกาย ภาวะโภชนาการ และภาวะซึมเศร้า โดยมีเครื่องมือในการเก็บข้อมูล ได้แก่ อุปกรณ์วัดองค์ประกอบของร่างกายจากความต้านทานไฟฟ้า เครื่องวัดแรงบีบมือ อัตราเร็วในการเดินปกติ 6 เมตร ดัชนีมวลกาย รอบเอว แบบสัมภาษณ์กิจกรรมทางกาย และแบบวัดความเศร้าในผู้สูงอายุไทย จากนั้นวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบสเปียร์แมน ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีอายุเฉลี่ย 68.57 ±5.39 ปี (อายุระหว่าง 60-83 ปี) ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 75) มีสถานภาพสมรสคู่ (ร้อยละ 59.1) เรียนจบระดับประถมศึกษา (ร้อยละ 62.5) และมีโรคเรื้อรังประจำตัว (ร้อยละ 55.7) ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีการทำกิจกรรมทางกายเพียงพอ (ร้อยละ 71.60) มีภาวะอ้วนลงพุงสูง (ร้อยละ71.60) ไม่มีภาวะซึมเศร้า (ร้อยละ 83) และพบภาวะกล้ามเนื้อลีบร้อยละ 13.6 ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรที่ศึกษาพบว่า ภาวะกล้ามเนื้อลีบมีความสัมพันธ์กับดัชนีมวลกาย (rs= -.275) และภาวะซึมเศร้า (rs=.280) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.01) ในขณะที่ไม่มีความสัมพันธ์กับรอบเอว และกิจกรรมทางกาย (p > 0.05) อย่างไรก็ตามการออกกำลังกายมีความสัมพันธ์กับดัชนีมวลกล้ามเนื้อ (rs = .237) และความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (rs =.266) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) จากผลการวิจัยนี้ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะว่าควรส่งเสริมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ เช่น การรับประทานอาหารโปรตีนสูง การออกกำลังกาย รวมถึงการส่งเสริมสุขภาพจิต ตั้งแต่วัยผู้สูงอายุตอนต้นเพื่อช่วยในการป้องกันภาวะกล้ามเนื้อลีบในผู้สูงอายุ

This descriptive correlational research was aimed to study relationship between sarcopenia with factors such as physical activity, nutritional status and depression among 60 and above years old adults. The sample of 88 persons living in Amphoe Muang Khonkaen were included. The research instruments were composed of Bioelectrical Impedance Analysis (BIA), hand grip strength, 6-metre walking speed, Physical Activity Questionnaire of the Elderly (PASE), Body mass index (BMI), Waist circumference, and Thai Geriatric Depression Scale (TGDS). Data analysis was carried out using Spearman's Rank Correlation with an alpha level of 0.05. The majority of the sample were female (75%) with an average age of 68.57+-5.39 years (Range 60-83 years). About half of them were married (59.1%) and had at least one chronic disease (55.7%). About two-thirds of them completed primary school (62.5%). Sixty three had adequate physical activity (71.60%) and central obesity (71.60%). No depression (83%) and sarcopenia (13.6%) were detected in most of them. The finding revealed that, BMI (rs= -.275, p<0.01) and depression had a relationship with sarcopenia (rs= 280, p<0.01). While waist circumference and physical activity were not significantly associated with sarcopenia. However exercise had a relationship with skeletal muscle index (rs = .237, p < 0.05) and grip strength (rs =.266, p < 0.05) The result of this study could be used as a guideline for health promotion strategies to promote consuming high protein diet, exercise and mental health care in young older adults in order to prevent sarcopenia.