ความเชื่อ การรับรู้ และพฤติกรรมการรักษาเยียวยาของผู้ป่วยวัณโรค : กรณีศึกษาในคลินิกวัณโรคในโรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่ง
Issued Date
2558
Copyright Date
2558
Resource Type
Language
tha
File Type
application/pdf
No. of Pages/File Size
ก-ซ, 137 แผ่น
Access Rights
open access
Rights
ผลงานนี้เป็นลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยมหิดล ขอสงวนไว้สำหรับเพื่อการศึกษาเท่านั้น ต้องอ้างอิงแหล่งที่มา ห้ามดัดแปลงเนื้อหา และห้ามนำไปใช้เพื่อการค้า
Rights Holder(s)
มหาวิทยาลัยมหิดล
Bibliographic Citation
วิทยานิพนธ์ (ศศ.ม. (สังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข))--มหาวิทยาลัยมหิดล, 2558
Suggested Citation
สุรีย์ ศิริเอก ความเชื่อ การรับรู้ และพฤติกรรมการรักษาเยียวยาของผู้ป่วยวัณโรค : กรณีศึกษาในคลินิกวัณโรคในโรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่ง. วิทยานิพนธ์ (ศศ.ม. (สังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข))--มหาวิทยาลัยมหิดล, 2558. สืบค้นจาก: https://repository.li.mahidol.ac.th/handle/20.500.14594/92931
Title
ความเชื่อ การรับรู้ และพฤติกรรมการรักษาเยียวยาของผู้ป่วยวัณโรค : กรณีศึกษาในคลินิกวัณโรคในโรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่ง
Alternative Title(s)
Belief, perception and care-seeking behavior of tuberculosis patients : a case study in one TB clinic
Author(s)
Advisor(s)
Abstract
การวิจัยนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้แนวคิด รูปแบบจำลองการอธิบายของไคล์แมน วัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ความเชื่อ การรับรู้ และ พฤติกรรมการรักษาของผู้ป่วยวัณโรค ในคลินิก วัณโรค โรงพยาบาลแก่งคอย อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี เลือกกลุ่มตัวอย่างที่มีลักษณะเฉพาะ จำนวน 17 ราย เก็บข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการศึกษา การรับรู้อาการป่วยของผู้ป่วยวัณโรค ส่วนใหญ่มักจะตีความอาการเจ็บป่วยในระยะแรกว่าเป็นอาการของไข้หวัดธรรมดาหรือ ไข้หวัดใหญ่ ผู้ป่วยที่เป็นวัณโรคกลับซ้ำ จะตีความอาการป่วยว่านั่นคืออาการของวัณโรค และจะตัดสินใจเข้ารับตรวจการรักษาในโรงพยาบาล ภายในเวลาไม่เกินสองสัปดาห์ ไม่มีใครตอบสาเหตุว่า เกิดจากการติดเชื้อวัณโรค รับรู้ว่าวัณโรค เป็นโรคติดต่อ การให้ความหมายต่อวัณโรค ได้แก่ เป็นโรคสังคมรังเกียจเป็นโรคติดต่อ ร้ายแรง ที่น่ากลัว การดูแลรักษาตัวเอง เกือบทั้งหมดเริ่มต้น ด้วยการซื้อยารับประทานเองระยะเวลาล่าช้าในการรักษามีตั้งแต่ 2สัปดาห์ จนถึง 8 เดือน ทั้งหมด มีความเชื่อว่า วัณโรคสามารถรักษาให้หายขาดได้ ด้วยวิธีการรักษาตามแบบแพทย์ในปัจจุบันเท่านั้น และ มีความตั้งใจ ให้ความร่วมมือ ที่จะรักษาวัณโรคตามแผนการรักษาที่ได้รับจนครบตามระยะเวลาที่กำหนด มีบางรายที่ไม่เคร่งครัดต่อการปฏิบัติเพื่อป้องกันการติดวัณโรคของคนในครอบครัว ด้วยมีความเชื่อว่าคนในครอบครัวมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง ตรวจร่างกายแล้วไม่พบว่าเป็นวัณโรคจึงใช้ชีวิตในครอบครัวตามปกติ การรับรู้ การตีตราส่วนใหญ่เป็น การตีตราต่อตนเอง บางรายบอกกับคนอื่นที่ไม่ใช่คนในครอบครัวว่าป่วยเป็นโรคปอด แทนคำว่าวัณโรค บางรายใช้คำว่าปอดอักเสบเพื่อปกปิดการป่วยเป็นวัณโรคกับคนในครอบครัว เพราะกลัวว่าจะถูกรังเกียจหากเปิดเผยว่าป่วยเป็นวัณโรคสรุปและข้อเสนอแนะ ข้อค้นพบที่เป็นประเด็นสำคัญ ของการศึกษาเชิงคุณภาพครั้งนี้ คือ ผู้ป่วยวัณโรคกลุ่มตัวอย่างที่มีประสบการณ์แตกต่างกัน จะตีความเกี่ยวกับอาการเจ็บป่วยที่เป็นอยู่ว่าเป็นอาการของวัณโรคนั้นมีความแตกต่างกัน และส่งผลต่อความแตกต่างของระยะเวลาที่เข้ารับการตรวจรักษาวัณโรคด้วยพฤติกรรมในระดับบุคคลยังคงมีความสำคัญอย่างมากต่อการควบคุมวัณโรค ผู้ให้บริการรักษาในหน่วยบริการสุขภาพทุกระดับ ควรรับฟังและ ทำความเข้าใจ ในคำอธิบายของผู้ป่วยเพื่อจัดการรณรงค์ส่งเสริมความรู้เกี่ยวกับวัณโรค ครอบคลุมประเด็นสำคัญอย่างต่อเนื่อง เพื่อช่วยลดปัญหาการตรวจรักษาวัณโรคที่ล่าช้า และควรมีการทำวิจัยต่อไปเกี่ยวกับความเชื่อ การรับรู้ทั้งในรูปแบบงานวิจัยเชิงปริมาณหรือเชิงคุณภาพในกลุ่มอื่นได้แก่ กลุ่มผู้สัมผัสโรคร่วมบ้านกับผู้ป่วยวัณโรค หรือ กลุ่มผู้ป่วยติดเชื้อวัณโรคดื้อยาเป็นต้น
This qualitative research employed Klineman's explanatory model to investigate beliefs perceptions and behavior of treating tuberculosis patients, registered for treatment in the tuberculosis clinic in Khaengkoy Hospital : Saraburi Province. Seventeen (17) stratified samples were adult tuberculosis patients. An In-depth interview was the tool for data collection. Results indicate that patients are likely to interprete their primary illness as a common cold or influenza. The recidivist patients might interpret the tuberculosis symptoms and decide on a medical checkup after no more than two weeks. None responded that the cause was from being infected with tuberculosis. Almost all patients perceived as an infectious disease. Definitions were it was a social disgusting sickness or a deadly infectious disease. Most treatments of the patient began from buying drugs for self treatment. However, with the delayed medication it could be from two weeks to eight months. All the patients involved with the research work believed that tuberculosis could be completely cured by modern medication only. All of these encourged all the research participants to be attentive and cooperative to complete the medication as planned in the prescription. It was found that with their preventive behavior some patients were not strict about preventing transmissions within their family. They believed that their family members were healthily strong and were found to be tuberculosis negative after a checkup, they therefore led normal lives. The perceptions and stigmatization from this study were mostly self-stigmatization. In addition, some used the word "pneumonia" to veil their tuberculosis from their family members. Using "pneumonosis" to replace tuberculosis because of the fear of repulsion if their tuberculosis was unveiled. Conclusion and Recommendation: the critical findings of this qualitative research were that sampled patients met different experiences, which allowed them to differently interpret their tuberculosis. It also affected the differences of the medication-delayed period. The behavior at the individual level was still essential to their tuberculosis control. Therefore, the service providers at all levels should hear and understand their explanation. On the contrary, the findings from their explanations should be examined to continuously launch, campaigns and to promote the knowledge of tuberculosis to cover all critical issues. This will reduce the problems of delayed medication. Finally, further studies should be done on the quantitative researches of beliefs and perceptions or conducted with other groups, such as the coexistent contact tracing groups with tuberculosis patients or the drug-resistance groups, among tuberculosis patients.
This qualitative research employed Klineman's explanatory model to investigate beliefs perceptions and behavior of treating tuberculosis patients, registered for treatment in the tuberculosis clinic in Khaengkoy Hospital : Saraburi Province. Seventeen (17) stratified samples were adult tuberculosis patients. An In-depth interview was the tool for data collection. Results indicate that patients are likely to interprete their primary illness as a common cold or influenza. The recidivist patients might interpret the tuberculosis symptoms and decide on a medical checkup after no more than two weeks. None responded that the cause was from being infected with tuberculosis. Almost all patients perceived as an infectious disease. Definitions were it was a social disgusting sickness or a deadly infectious disease. Most treatments of the patient began from buying drugs for self treatment. However, with the delayed medication it could be from two weeks to eight months. All the patients involved with the research work believed that tuberculosis could be completely cured by modern medication only. All of these encourged all the research participants to be attentive and cooperative to complete the medication as planned in the prescription. It was found that with their preventive behavior some patients were not strict about preventing transmissions within their family. They believed that their family members were healthily strong and were found to be tuberculosis negative after a checkup, they therefore led normal lives. The perceptions and stigmatization from this study were mostly self-stigmatization. In addition, some used the word "pneumonia" to veil their tuberculosis from their family members. Using "pneumonosis" to replace tuberculosis because of the fear of repulsion if their tuberculosis was unveiled. Conclusion and Recommendation: the critical findings of this qualitative research were that sampled patients met different experiences, which allowed them to differently interpret their tuberculosis. It also affected the differences of the medication-delayed period. The behavior at the individual level was still essential to their tuberculosis control. Therefore, the service providers at all levels should hear and understand their explanation. On the contrary, the findings from their explanations should be examined to continuously launch, campaigns and to promote the knowledge of tuberculosis to cover all critical issues. This will reduce the problems of delayed medication. Finally, further studies should be done on the quantitative researches of beliefs and perceptions or conducted with other groups, such as the coexistent contact tracing groups with tuberculosis patients or the drug-resistance groups, among tuberculosis patients.
Description
สังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข (มหาวิทยาลัยมหิดล 2558)
Degree Name
ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต
Degree Level
ปริญญาโท
Degree Department
คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์
Degree Discipline
สังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข
Degree Grantor(s)
มหาวิทยาลัยมหิดล
