นโยบายเชิงสัญลักษณ์เพื่อการแก้ปัญหาจราจร : กรณีศึกษาโครงการต่าง ๆ เกี่ยวกับจักรยานในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

Abstract

การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาถึงสภาพปัญหาการใช้รถใช้ถนนของคนในเขตพระนคร กรุงเทพมหานคร (2) ศึกษากระบวนทำงานของนโยบายเชิงสัญลักษณ์มาใช้ในการแก้ปัญหาจราจรและ (3) ศึกษาผลจากการนำนโยบายเชิงสัญลักษณ์ไปปฏิบัติ เก็บข้อมูลโดยใช้การสังเกตการณ์ การสัมภาษณ์เชิงลึก และ การสนทนากลุ่ม ผลการศึกษา พบว่า (1) สภาพปัญหาจากการใช้รถใช้ถนน ในช่วงเวลาเร่งด่วนจะมีปริมาณพาหนะแบบมีมอเตอร์ออกมาใช้ถนนมาก เกิดความคับคั่งหนาแน่น สภาพปัญหาเช่นนี้มีความเรื้อรังมาเป็นเวลานาน ทั้งนี้ยังมีแนวโน้มที่จะรุนแรงขึ้นในอนาคต อีกทั้งปัญหาการจราจรยังส่งผลกระทบให้เกิดปัญหากับส่วนอื่น ๆ (2) ได้มีการนำนโยบายเชิงสัญลักษณ์มาสู่การปฏิบัติในหลาย ๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็นการสร้างทัศนคติในเชิงบวกต่อจักรยาน การประชาสัมพันธ์ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ผ่านโครงการต่าง ๆ การให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม ตลอดจนการสร้างอุปสรรคให้กับผู้ที่ใช้รถยนต์ส่วนบุคคล อย่างไรก็ดียังมีแนวทางที่เป็นทางเลือกในการดึงให้คนลดการใช้รถยนต์ส่วนบุคคลมาใช้จักรยานแทน แต่ด้วยเพราะข้าราชการยังไม่มีความรู้ความเข้าใจที่เพียงพอในเรื่อง นโยบายเชิงสัญลักษณ์จึงทำให้เกิดช่องว่างและเสียโอกาสไป (3) การเปลี่ยนแปลงทัศนคติ พฤติกรรมของคนไม่ใช่เรื่องง่าย แต่หากมีข้อมูลที่ถูกต้อง เป็นประโยชน์และมีการสื่อสาร มีการดำเนินการ ภายใต้การวางแผนอย่างมีขั้นตอน ก็สามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้