ปัญหาและอุปสรรคของการบริหารจัดการวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ในประเทศไทย

Abstract

ไข้หวัดใหญ่เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ เนื่องจากเป็นสาเหตุการเสียชีวติ ในประชากรกลุ่มเสี่ยง เกือบทศวรรษที่ประเทศไทยให้บริการวัคซีนป้องกัน ไข้หวัดใหญ่ในประชากรกลุ่มนี้ แต่ความครอบคลุม ยังต่ำกว่าเป้าหมาย ความเข้าใจในรูปแบบการดำเนินงาน และปัญหาอุปสรรค จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยปรับปรุง การดำเนินงานให้บริการวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ การวิจัยเชิงคุณภาพมีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายแนวทาง การดำเนินงาน ปัญหา อุปสรรค ในการให้บริการ วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลในประชากร กลุ่มเสี่ยง เก็บรวมรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้บริหาร และผู้ปฏิบัติงานระดับเขต จังหวัด และอำเภอ ใน 12 จังหวัดของประเทศไทย โดยใช้แนวคำถาม จากผู้ให้สัมภาษณ์จำนวน 82 คน พบประเด็นที่อาจ มีผลต่อความครอบคลุมของวัคซีนดังนี้ นิยามของ กลุ่มเสี่ยงขาดความชัดเจนและสอดคล้องระหว่าง หน่วยงานระดับนโยบาย การจัดส่งวัคซีนล่าช้ากว่า แผนการรณรงค์ทำให้กลุ่มเป้าหมายปฏิเสธการรับ บริการ ขาดช่องทางได้รับข้อมูลการจัดส่งวัคซีนของ หน่วยงานระดับเขต จังหวัด และอำเภอ ทำให้การ บริหารจัดการวัคซีนระหว่างพื้นที่ขาดประสิทธิภาพ หน่วยบริการในระดับอำเภอและตำบลไม่สามารถ ดำเนินการตามแนวทางการให้บริการได้ เนื่องจาก ขาดแคลนบุคลากรทางการแพทย์ ดังนั้นคณะ อนุกรรมการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคควรเป็นผู้กำหนด นิยามของกลุ่มเป้าหมาย เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไป ในทิศทางเดียวกัน สำนักงานหลักประกันสุขภาพและ กรมควบคุมโรคควรพิจารณาปรับแนวทางการให้บริการ วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ เพื่อปรับปรุงการดำเนินการ ให้ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมายได้มากขึ้น

Due to complication-related deaths in high risk populations, influenza has been a major problem worldwide. To reduce influenza mortality, Thailand has implemented influenza vaccination programs among high risk populations for a decade; however, coverage has not yet reached the national goal. Understanding patterns, difficulties and obstacles of vaccination management may provide significant information to improve management effectiveness and increase vaccine coverage afterward. This qualitative research aimed to describe patterns, and evaluate management of seasonal influenza vaccination programs. Data was collection in 12 provinces and in-depth interviews were conducted among representatives of public health organizations and health service units at regional, provincial and district levels using guidelines. From 82 key informants, this study revealed several issues for consideration including inconsistency of defi nitions and specifications for population at risk and delayed vaccine delivery to health service units related to refused vaccinations in high risk populations. In addition, lack of information on vaccine allocation and delivery for administrators and coordinators at regional, provincial and district levels caused ineffective vaccine management in some areas. Health service units at district and subdistrict level could not follow the guidelines of vaccination practices because of human resource constraints. The Thai National Vaccine Committee should defi ne target populations for infl uenza vaccination to direct operations at local level to increase consistency. To achieve vaccine coverage goals, the National Health Security Office and Ministry of Public Health should improve proper guidelines to manage influenza vaccination.