Response to non-nucleoside reverse transcriptase inhibitor (NNRTI)-based antiretroviral regimens in postpartum women who exposed to zidovudine (AZT) and single-dose nevirapine (SD-NVP) or highly active anti-retroviral therapy (HAART) during pregnancy from MTCT-Plus programs, Thailand

Abstract

การศึกษาย้อนหลังในหญิงติดเชื้อเอชใอวีหลังคลอดที่เคยได้ยาต้านไวรัสเพื่อป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีจากแม่สู่ลูกที่ ได้ยาซึโดวูดีน (AZT) ร่วมกับยาเนวิราปีนครั้งเดียว (sdNVP) ขณะคลอดหรือได้ยาต้านไวรัสสูตร 3 ตัวที่มียากลุ่มนอนนิวคลิโอไซรี เวอร์สทรานสคริปเตสอินฮิบิเตอร์ร่วมด้วย (NNRTI-based HAART) ขณะตั้งครรภ์และได้รับการรักษาด้วยยาต้านไวรัสสูตร NNRTI-based HAART ตามเกณฑ์การรักษาขององค์การอนามัยโลกมานานกว่า12 เดือน เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิผลในการรักษาด้วยยาต้านไวรัสสูตร NNRTI-based HAART ในหญิงทั้งสองกลุ่ม โดยส่งตรวจตัวอย่างเลือดที่เก็บไว้ ณ เวลา 4-8 สัปดาห์หลังคลอด วันเริ่มยา เดือนที่ 6 และ 12 หลังเริ่มยาต้านไวรัสเพื่อตรวจหาเชื้อไวรัสและตรวจเชื้อดื้อยาในกรณีที่มีไวรัสในเลือด >1,000 copies/mL หญิงหลังคลอด 52 คนเข้าเกณฑ์การศึกษาเคยได้ยา AZT และ sdNVP ขณะคลอด (กลุ่ม sdNVP) 27 คนและได้ยา ต้านไวรัสสูตร NNRTI-based HAART ขณะตั้งครรภ์ (กลุ่ม HAART) 25 คน ค่าเฉลี่ย CD4 วันเริ่มยา (IQR) เป็น 181 (148-209) และ 185 (146-215) cells/mm3 ในกลุ่ม sdNVP และกลุ่ม HAART ตามลำดับ กลุ่ม HAART เริ่มยาต้านไวรัสหลังคลอดเร็วกว่ากลุ่ม sdNVP อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ค่าเฉลี่ยระยะเวลาหลังคลอดถึงวันเริ่มยาต้านไวรัส (IQR) เป็น 14(9-20) และ 31(24-41) เดือน ตามลำดับ (p<0.0001) กลุ่ม sdNVP ทุกคนและกลุ่ม HAART 21 คน (84%) มีปริมาณเชื้อไวรัสในเลือด <50 copies/mL ที่เดือน 12 หลังเริ่มยาต้านไวรัส 3 คนในกลุ่ม HAART พบการรักษาล้มเหลวและพบการกลายพันธุ์ของยีนที่สัมพันธ์กับการดื้อต่อยากลุ่ม NNRTI อย่างน้อย 3 ตำแหน่งดังนี้ M184V, K103N, T69N, Y181I, T215Y, K65R, Y115F, Y181C, และ G190A ทั้ง 3 คนไม่พบการกลายพันธุ์ของ ยีนที่ 4-8 สัปดาห์หลังคลอด และวันเริ่มยาต้านไวรัส การรักษาด้วยยาต้านไวรัสสูตร NNRTI-based HAART ในหญิงหลังคลอดทั้งที่เคยได้ยา AZT และ sdNVP ขณะคลอด หรือเคยได้ยาต้านสูตร NNRTI-based HAART ขณะตั้งครรภ์ ณ เวลา 12 เดือนมีประสิทธิผลดี พบการกลายพันธุ์ของยีนที่สัมพันธ์กับการดื้อต่อยากลุ่ม NNRTI หลังคลอดในกลุ่มที่ได้ sdNVP ขณะคลอดในขณะที่ตรวจไม่พบในกลุ่มที่ได้ยาต้านไวรัสสูตร NNRTI-based HAART ขณะตั้งครรภ์ด้วยวิธี standard genotypic resistance assay การตรวจเชื้อดื้อยาด้วยวิธี Ultrasensitive assays ก่อนเริ่มยาต้านไวรัสในหญิงหลังคลอดที่เคยได้ยาเพื่อป้องกันการติดเชื้อจากแม่สู่ลูกจะช่วยให้สามารถตรวจพบการกลายพันธุ์ของยีนตำแหน่งที่สัมพันธ์กับการดื้อยาได้มากขึ้น